Ο Κωνσταντίνος Μπούτζουκας γεννήθηκε το 1953 στο Ρέθυμνο Κρήτης. Είναι εκπαιδευτικός, ιδρυτής και χοροδιδάσκαλος του Χορευτικού Ομίλου Χανίων «Ο ΨΗΛΟΡΕΙΤΗΣ», με έντονη και δημιουργική παρουσία στα πολιτιστικά δρώμενα και τις παραδόσεις της Κρήτης. Οι ρίζες του βιογραφούμενου, από την πλευρά του πατέρα του, βρίσκονται στις Δρυγιές Αμαρίου και οι ρίζες του, από την πλευρά της μητέρας του, βρίσκονται στα Πλατάνια Αμαρίου του Νομού Ρεθύμνου.
Ο παππούς του βιογραφούμενου, από την πλευρά του πατέρα του, ονομαζόταν Κωνσταντίνος Μπούτζουκας και ήταν αγρότης. Παντρεύτηκε με τη Δέσποινα και το ζευγάρι απέκτησε από τον γάμο του οκτώ παιδιά. Τον Αδάμ, πατέρα του βιογραφούμενου, τον Αγησίλαο, τον Θεόδωρο, τον Γιάννη, τον Σταύρο, τη Μαγδαληνή, τη Γαρυφαλιά και την Ανδρονίκη.
Ο πατέρας του βιογραφούμενου, Αδάμ Μπούτζουκας, γεννήθηκε το 1918. Φοίτησε στο Δημοτικό σχολείο και στη συνέχεια ασχολήθηκε με αγροτικές εργασίες. Έλαβε μέρος στην Εθνική Αντίσταση (1941-1944). Το 1953 παντρεύτηκε με τη Ζαχαρένια Κλάδου και το ζευγάρι απέκτησε δύο παιδιά. Τον βιογραφούμενο Κωνσταντίνο και την Παρασκευή. Η Παρασκευή Μπούτζουκα γεννήθηκε το 1956. Είναι παντρεμένη με τον Παντελή Πετρακάκη και το ζευγάρι έχει αποκτήσει δύο παιδιά, την Ελένη και τη Μαξιμίνα. Ο Αδάμ Μπούτζουκας σε ηλικία περίπου 40 ετών έφυγε μετανάστης στη Γερμανία και στη συνέχεια έγινε ναυτικός και ταξίδεψε για τέσσερα περίπου χρόνια.
Ο παππούς του βιογραφούμενου, από την πλευρά της μητέρας του, ονομαζόταν Δημήτριος Κλάδος και ασχολούνταν με την κτηνοτροφία. Παντρεύτηκε με τη Χρυσή Λίτινα και το ζευγάρι απέκτησε οκτώ παιδιά. Τον Μανώλη, τον Γιώργο, τον Μύρωνα, τον Γιάννη, τον Λεωνίδα, τον Ανδρέα, τη Γαρυφαλλιά και τη Ζαχαρένια, μητέρα του βιογραφούμενου. Ο Λεωνίδας Κλάδος, υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους λυράρηδες της Κρήτης, με πλούσια δισκογραφία.
Ο βιογραφούμενος Κωνσταντίνος Μπούτζουκας γεννήθηκε το 1953. Φοίτησε στο Δημοτικό Σχολείο Άνω Μέρους, μία κοινότητα με τις Δρυγιές και αποφοίτησε από το Λύκειο Ρεθύμνου. Στη συνέχεια, σπούδασε στην Παιδαγωγική Ακαδημία Ηρακλείου. Αποφοίτησε το 1974 και αμέσως μετά υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στα Τεθωρακισμένα για διάστημα 26 μηνών. Όταν απολύθηκε, διορίστηκε αμέσως σε σχολείο των Χανίων. Συνολικά υπηρέτησε στα εξής σχολεία του Νομού Χανίων: Ειδικό Σχολείο του Ιδρύματος Απροσαρμόστων Παίδων Κρήτης, Μονοθέσιο Κουφού, Μονοθέσιο Σκονίζου, Μονοθέσιο Ορθουνίου, Διθέσιο Μεσκλών, Διθέσιο Φουρνέ, 1ο Χανίων, 9ο Χανίων, 8ο Χανίων και στο 19ο Χανίων, από όπου και συνταξιοδοτήθηκε.
Το 1978, ο Κωνσταντίνος Μπούτζουκας παντρεύτηκε με τη δασκάλα Δέσποινα Σελινιωτάκη, με καταγωγή από τα Χανιά. Το ζευγάρι από τον γάμο του απέκτησε τρία παιδιά. Τη Ζαχαρένια, τον Αδάμ και τον Εμμανουήλ. Η Ζαχαρένια Μπούτζουκα γεννήθηκε το 1979. Σπούδασε Κοινωνική Λειτουργός. Επιμελήθηκε και παρουσίασε επί δέκα συναπτά έτη, με μεγάλη επιτυχία, στην τηλεόραση «ΚΥΔΩΝ» την εκπομπή «Σεργιάνι στην Παράδοση». Η εκπομπή της περιλάμβανε μουσική, ήθη και έθιμα του τόπου μας, μουσικά και χορευτικά συγκροτήματα. Είναι παντρεμένη με τον γιατρό Νίκο Δαμιανάκη και έχουν αποκτήσει τρία παιδιά, τη Δέσποινα, τον Ευτύχη και τον Κωνσταντίνο. Ο Αδάμ Μπούτζουκας γεννήθηκε το 1981. Σήμερα είναι εργαστηριούχος Φυσικοθεραπευτής και χοροδιδάσκαλος. Είναι παντρεμένος με την πολιτικό μηχανικό Σοφία Τραχαλάκη και έχουν αποκτήσει δύο παιδιά, τη Νικολέτα και τον Κωνσταντίνο. Ο Εμμανουήλ Μπούτζουκας γεννήθηκε το 1992. Σήμερα είναι πτυχιούχος δάσκαλος.
Ο βιογραφούμενος, εκτός από τη μεγάλη αγάπη και τον ζήλο του στο εκπαιδευτικό του έργο, είχε μεγάλη αγάπη και για τον χορό. Το 1980 άνοιξε Σχολή Χορού. Η πρωτοβουλία του οφείλεται στο κέφι και το μεράκι του να υπηρετήσει τον παραδοσιακό χορό με αυθεντικότητα και πιστότητα, πάνω στα ξεχωριστά βιώματα που είχε αποκτήσει στην επαρχία Αμαρίου από μικρή ηλικία και στην αγάπη του για τις παραδόσεις του τόπου του. Αργότερα, με πρωτοβουλία του, το 1984 ιδρύθηκε ο Χορευτικός Όμιλος Χανίων «Ο ΨΗΛΟΡΕΙΤΗΣ», με έδρα τα Χανιά της Κρήτης.
Σκοπός του Ομίλου είναι η διάδοση και η προβολή των παραδοσιακών χορών της Κρήτης και της υπόλοιπης Ελλάδας, της κρητικής μουσικής και των ριζίτικων τραγουδιών. Ο Όμιλος, σήμερα, διαθέτει συγκροτήματα παιδικά, εφηβικά, καθώς και γυναικεία και ανδρικά συγκροτήματα ενηλίκων, που χορεύουν τους γνήσιους παραδοσιακούς χορούς της Κρήτης, παλιούς ξεχασμένους χορούς, αντιπροσωπευτικούς χορούς από την υπόλοιπη Ελλάδα καθώς και λαϊκούς χορούς. Μαθήματα χορού διδάσκονται καθημερινά στον Όμιλο σε μεγάλο αριθμό μαθητών ηλικίας 5-60 ετών. Στην ελληνική τηλεόραση, έχουν προβληθεί σε διάφορα προγράμματα καθώς και σε ειδικό αφιέρωμα σε 2 ημίωρα ντοκιμαντέρ της ΕΤ1. Έχουν λάβει πολλά βραβεία, τιμητικά διπλώματα και επαίνους. Συμμετέχουν ενεργά στις τοπικές εκδηλώσεις της Αυτοδιοίκησης, του Δήμου Χανίων και όχι μόνο. Ο Όμιλος οργανώνει αρκετές εκδηλώσεις στην πόλη των Χανίων, όπως τη γιορτή της Μητέρας, την Παγκόσμια Ημέρα Χορού, την Αναβίωση του Κλήδωνα, το Παιδικό Αντάμωμα, κ.ά. Σημαντικότερες εκδηλώσεις του είναι η καθιερωμένη «Γιορτή Τσικουδιάς», από το 1996, στα μέσα Οκτωβρίου, όπου αναβιώνει η απόσταξη της Τσικουδιάς με παραδοσιακό ρακοκάζανο, μουσική, χορούς και παραδοσιακά εδέσματα και το Διεθνές «Πολιτιστικό Αντάμωμα» αρχές Αυγούστου, όπου προσκαλούνται συγκροτήματα από την Ελλάδα και το Εξωτερικό. Η συνεργασία με άλλους λαούς αποτελεί βασικό στόχο της εκδήλωσης αυτής. Δίνεται η ευκαιρία σε όλους να γνωρίσουν τα ήθη και τα έθιμα άλλων λαών, να καμαρώσουν τις νέες και τους νέους που κρατούν ζωντανές τις παραδόσεις, δυναμώνοντας τις ρίζες του Πολιτισμού, τη Φιλία και την Ειρήνη των λαών. Όλες οι εκδηλώσεις ξεχωρίζουν για την ποιότητα και την άριστη οργάνωσή τους. Τον Μάιο του 2005 «Ο ΨΗΛΟΡΕΙΤΗΣ» συνδιοργάνωσε μαζί με τον Δήμο, την ΔΗΠΕΧ και το Αρχείο Ελληνικού Χορού το «5ο Διεθνές Συμπόσιο για την έρευνα του χορού» με πολύ μεγάλη επιτυχία. Είναι μέλος του Ελληνικού Εθνικού Τμήματος CIOFF και μέλος της Διεθνούς Οργάνωσης Λαϊκής Τέχνης IOV της UNESCO.
Ο Χορευτικός Όμιλος Χανίων «Ο ΨΗΛΟΡΕΙΤΗΣ» έχει ταξιδέψει με μικρούς και μεγάλους χορευτές, προβάλλοντας τον κρητικό χορό σ’ όλο τον κόσμο. Έχει συμμετάσχει στα εξής Φεστιβάλ χορού στην Ελλάδα: 1982: Καρδίτσα (Καραϊσκάκεια), 1983: Τίρναβος (Μανάκεια), 1984: Νέα Αγχίαλος, Πειραιάς, Καρδίτσα, 1988: Μουδανιά, Ελασσόνα, Τίρναβος, Αθήνα, Σύρος, 1989: Λάρισα (Διεθνές Συνέδριο Ουνέσκο), Λευκάδα (Γιορτές Λόγου και Τέχνης), Ρόδος, 1991: Κύπρος (Φεστιβάλ Γερμασόγειας), 1992: Κύπρος, Παραλίμνι (Εκδηλώσεις Δήμου), 1993: Κύπρος, 1994: Κέρκυρα, Σέρρες, 1995: Κύπρος (Εκδηλώσεις Λεμεσός, Πάφος), Καρδίτσα, Λευκάδα, 1996: Καρδίτσα, Μεσημέρι Θεσσαλονίκης, Λαγκαδάς, 1997: Κέρκυρα, Καρπενήσι (Γιορτές Δάσους), Λαγκαδάς (Μυγδώνια), 1998: Κέρκυρα, Πάρος, Ιωάννινα, 1999: Γιαννιτσά, Ρόδος, 2000: Θεσσαλονίκη, Λαμία, Αραβησσός, Άρτα, Ζάκυνθος, 2001: Λαμία, Καρδίτσα (Καραϊσκάκεια), Καλλικράτεια Χαλκιδικής, 2002: Ζάκυνθος, Πάρος, Ρόδος, Λαγκαδάς, Γερακαρού, 2003: Αλεξανδρούπολη, Ζάκυνθος, Πρόμαχοι Πέλλας, 2004: Καρπενήσι, Γιαννιτσά, Άνδρος, 2005: Κύπρος, Καβάλα, 2006: Κύπρος, Κέρκυρα, Κομοτηνή, 2007: Άργος, Ζάκυνθος, 2008: Κύπρος, Σύμη, Αίγιο, 2009: Λαγκαδάς, Καρδίτσα, Καλαμάτα, Χίος, 2010: Αίγιο (6ο Παγκόσμιο Φεστιβάλ), Βέροια (Νεόκαστρο), Χίος (Οινούσες), 2011: Αιδηψός, Θεσσαλονίκη, 2012: Καρπενήσι, Πάρος, Βέροια, Αίγιο, 2013: Κύπρος, Κοζάνη, Έδεσσα, Αίγιο, Κάσος, 2014: Κέρκυρα, Φλώρινα, Θεσσαλονίκη, 2015: Έδεσσα, 2016: Θεσσαλονίκη, Σπέτσες, 2017: Κατάκολο Ηλείας, Ζάκυνθος, 2018: Καβάλα, Αίγιο, 2019: Ζάκυνθος.
Εμφανίσεις στο εξωτερικό: 1984: Γερμανία (Εκδηλώσεις ομογενών Ρουσελχάιμ), 1986: Γερμανία (Εκδηλώσεις ομογενών), Γιουγκοσλαβία (Διεθνές Φεστιβάλ Ζάγκρεμπ), 1987: Νίκαια Γαλλίας (52ο Παγκόσμιο Φεστιβάλ Φολκλόρ), 1988: Ολλανδία Όντορ, Καμερούν (Εκδηλώσεις ομογενών), 1990: Γαλλία (35ο Διεθνές Φεστιβάλ RODEZ), 1993: Αίγυπτος (Λούξορ), Τουρκία, 1994: Ουγγαρία (Βουδαπέστη), 1995: Ρωσία Μπέλγκοραντ, 1996: Ιταλία (Βινιανέλλο και Μολιτέρνο), 1997: Ισπανία (Λεγκανές), 1999: Ζάμπια (Λουσάκα, εκδηλώσεις ομογενών), 2000: Η.Π.Α (Φλώριδα), Τουρκία, 2003: Τυνησία, Πολωνία, Φινλανδία, 2004: Ιταλία, 2005: Μογγολία (1ο βραβείο), Πορτογαλία, Σερβία, 2006: Μάλτα, Βουλγαρία (Σιλίστρα), 2007: Λιθουανία (1ο βραβείο), 2008: Ινδία, Μεξικό, Βουλγαρία, 2009: Νέα Υόρκη, 2010: Πράγα, 2012: Παρίσι, 2015: Κωνσταντινούπολη, 2016: Βραζιλία (Σάο Πάολο), Ιταλία (Νάπολι), 2017: Κύπρος, Ιταλία, 2018: Κύπρος, Ταϊλάνδη, Ιταλία (Ανκόνα), 2019: Ιορδανία, Βουλγαρία, Τσεχία, Κύπρος.
Ο Χορευτικός Όμιλος Χανίων «Ο ΨΗΛΟΡΕΙΤΗΣ» διατηρεί σπουδαία ιματιοθήκη με παραδοσιακές φορεσιές, καθώς και πλούσιο αρχείο από τις δραστηριότητές του. Από το ξεκίνημα του Ομίλου, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου και χοροδιδάσκαλος είναι ο βιογραφούμενος Κωνσταντίνος Μπούτζουκας.
Πλατάνια Αμαρίου
Τα Πλατάνια Αμαρίου βρίσκονται στις νοτιοδυτικές πλαγιές του Ψηλορείτη μέσα σε μια λαγκαδιά, 46 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο και σε υψόμετρο 420 μέτρων, κτισμένα αμφιθεατρικά. Το 2011 αποτελούν δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Αμαρίου με 199 κατοίκους, ενώ το 2001 δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Κουρητών με 206 κατοίκους. Το χωριό ιδρύθηκε επί Ενετοκρατίας όπως μαρτυρούν επίθετα οικογενειών, τοποθεσίες, εκκλησίες αλλά και 22 συμβόλαια του Αμαριώτη νοτάριου Μανόλη Βαρούχα. Πήραν τ’ όνομά τους από έναν πλάτανο που βρισκόταν στην «μεσακή βρύση» και αρχικά λεγόταν Πλατάνι-Πλατάνα-Πλατάνια.
Οι Πλατανιανοί έδωσαν το «παρών» σ’ όλους τους αγώνες για τη λευτεριά της πατρίδας, όπως μαρτυρεί το μνημείο πεσόντων του χωριού. Επί τουρκοκρατίας στα Πλατάνια κατοικούσαν αρκετοί Τούρκοι, μ’ έναν σπουδαίο Καπετάνιο από το χωριό κατά την επανάσταση του 1821, τον Αντώνη Στ. Λίτινα, που έσωσε πολλές φορές τον τόπο του από οργανωμένο τουρκικό στρατό. Κατά το παιδομάζωμα ένα κοπέλι του χωριού το πήγαν στη Σμύρνη και έγινε πασάς, χωρίς να ξεχάσει τον τόπο του, μάλιστα έσωσε ένα Μοναστηρακιανό έμπορο όταν δικαζόταν στη Σμύρνη. Πριν το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου το 1866 όλα τα ιερά κειμήλια της Μονής φυλάχτηκαν στο σπήλαιο «Κοντογονάτης».
Στα Πλατάνια λειτούργησε το 1867 νοσοκομείο με οκτώ κρεβάτια με τον Βαυαρό επίατρο Βερνάρδο Ορνστάιν και τον γιατρό Γιάννη Γερασιμίδη, για την περίθαλψη των τραυματιών.
Το χωριό συμμετείχε από τις πρώτες μέρες στη Μάχη της Κρήτης, με το Γιάννη Σιράγα να εκτελείται στις 24-5-1941 στα Μισίρια, μαζί με αρκετά γυναικόπαιδα της περιοχής. Οι κάτοικοι εργάστηκαν σκληρά στις αγγαρείες στο Τυμπάκι, με θύμα τον 18χρονο Σταύρο Λιαναντωνάκη από τις κακουχίες το 1942. Το 1943 εκτελέστηκε στο σπήλαιο Πάνα ο γερό βοσκός Μύρος Λίτινας και στη συνέχεια τον έκαψαν, ενώ υπέρ της πατρίδας έπεσε στο Λίβανο ο πιλότος και γιατρός Πέτρος Λιαναντωνάκης. Σημαντικό όμως ρόλο στην Εθνική Αντίσταση έπαιξαν οι Πλατανιανοί και το χωριό τους θεωρείται ως «φωλιά ανταρτών», αφού 72 κάτοικοι είχαν ενταχθεί στο ΕΑΜ. Πρωταγωνιστές της Αντίστασης ήταν ο 21χρονος τότε Λευτέρης Λίτινας επικεφαλής της ΕΠΟΝ Αμαρίου, ο Στρατής Δημητρακάκης που οργανώθηκε στο ΕΑΜ, περιθάλποντας Εγγλέζους και εφοδιάζοντας την ΕΛΑΣ, ενώ πήραν μέρος και σε πολλές μάχες.
Οι μαθητές από τα Πλατάνια φοιτούσαν από το 1867-1899 στο σχολείο Φουρφουρά. Το 1899 ιδρύθηκε γραμματοδιδασκαλείο και το πρώτο κτίριο χτίστηκε το 1901, ενώ νέο διδακτήριο ξεκίνησε το 1937 και ολοκληρώθηκε το 1951. Το τελευταίο κτίριο στην είσοδο του χωριού εγκαινιάστηκε το 1968. Τη δεκαετία του 1990 το σχολείο συγχωνεύτηκε με το 4ο Φουρφουρά.
Σημαντική προσωπικότητα του χωριού ήταν η Καλλιρρόη Σιγανού-Παρρέν (1859- 1940). Γεννήθηκε στα Πλατάνια από την παλιά αρχοντική και ευκατάστατη οικογένεια των Σιγανών. Το 1867 η οικογένειά της έστειλε τα παιδιά να μορφωθούν και να σπουδάσουν στην ελεύθερη Ελλάδα. Η Καλλιρρόη φοίτησε στη Γαλλική Σχολή Πειραιά εσωτερική και στη συνέχεια φοίτησε στο Αρσάκειο, παίρνοντας με άριστα το πτυχίο της δασκάλας. Το 1878 δίδαξε στο Διδασκαλείο Ανδριανούπολης και δυο χρόνια μετά είναι διευθύντρια Παρθεναγωγείου στην Οδησσό. Το 1886 έρχεται στην Αθήνα και παντρεύεται το Γάλλο διευθυντή του Αθηναϊκού πρακτορείου ειδήσεων Ζαν Παρρέν και αρχίζει η δράση της. Γίνεται η πρώτη Ελληνίδα δημοσιογράφος και ασχολείται με τη θέση της γυναίκας για αξιοπρεπή εργασία. Το 1887 κυκλοφορεί την εφημερίδα των Κυριών, κατόρθωσε να γίνουν δεκτές στο Πανεπιστήμιο οι γυναίκες, με τραγικό όμως γεγονός την αυτοκτονία της πρώτης φοιτήτριας Ιατρικής Ελένης Παντελίδου (από την πίεση που δέχτηκε). Άρχισε αγώνα για το δικαίωμα του «εκλέγειν και εκλέγεσθαι» της γυναίκας, δημιούργησε 19 ιδρύματα (μεταξύ αυτών το Λύκειο Ελληνίδων, ΠΙΚΠΑ, Άσυλο Ανιάτων κ.ά.) έγραψε τη «Χειραφετημένη μάγισσα» κ.ά. Τιμήθηκε όσο καμία Ελληνίδα και ήταν η πρώτη γυναίκα που βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών. Η προτομή της είναι στη γενέτειρά της και έξω από το Λύκειο Ελληνίδων Ρεθύμνου.
Στον χώρο του πολιτισμού, στα Πλατάνια έγινε γνωστός το 1988 ένας παλιός χορός από μια καταγραφή από τον Αντώνη Λίτινα (αγιογράφο), που ηχογράφησε από τον παλιό λυράρη, το Βεληδαντρέα (Αντρέα Βασιλακάκη), τον εμπυρρίχιο χορό (εν +πυρρίχιο). Όπως από τη γειτονική Λοχριά o πηδηκτός χορός «τριζάλης», έγινε γνωστός και ο θρυλικός αναντρανιστός ξεχωριστός ζωηρός χορός ο εμπυρρίχιος, που σίγουρα έχει σχέση με τον πυρρίχιο, τους Κουρήτες και τον Κρηταγενή Δία. Λυράρηδες του χωριού εκτός από τον ονομαστό Λεωνίδα Κλάδο ήταν και οι Ανδρέας Βασιλακάκης, Κοκάρης (Αντώνης, Γιάννης), Ανδρέας Κλάδος, Αριστοτέλης Σιγανός. Από τα Πλατάνια είναι οι αγιογράφοι Αντώνης Λίτινας και Βασίλης Κλάδος, αλλά και οι ξυλογλύπτες τέμπλων Γιαννιός Λίτινας και Γιωργάκης Λίτινας, καθώς ο ονομαστός ράφτης Αντώνης Βασιλακάκης ή Τερζής, αλλά και o ευεργέτης του χωριού Σήφης Λιαναντωνάκης. O πολιτιστικός σύλλογος του χωριού, αλλά και της Αθήνας, προσφέρουν πολύτιμες υπηρεσίες και δραστηριότητες στο χωριό, που διαθέτει «πολιτιστικό στέκι» και Σύλλογο Γυναικών. Στα αξιοθέατα του χωριού συγκαταλέγονται οι παλιές εκκλησίες, το νοσοκομείο του 1867, τα σπήλαια, ο «Αερόλιθος-Χάρακας», το λαογραφικό μουσείο, η βρύση που έκτισε η Τουρκάλα Αντιλέ, η προτομή της Καλλιρρόης Σιγανού κ.ά.