Το Βαλτεσινίκο είναι ένα όμορφο, γραφικό και φιλόξενο κεφαλοχώρι της ορεινής Γορτυνίας. Χτισμένο σε υψόμετρο 1150 μ. μέσα σε καταπράσινο περιβάλλον, είναι από τα πιο ορεινά χωριά της Αρκαδίας. Σήμερα, το Βαλτεσινίκο έχει γύρω στους 350 κατοίκους
Σχετικά με την ονομασία του, ο καθηγητής Πολίτης γράφει ότι είναι μοναδική στην Ελλάδα και γι’ αυτό έχουν διατυπωθεί πολλές εκδοχές. Επειδή υπάρχουν στην περιοχή τοποθεσίες με την κατάληξη -νίκο (όπως π.χ. Μπεζενίκο, Γαρζενίκο…) που θυμίζει σλαβικό όνομα, συνδέουν και το Βαλτεσινίκο με το πέρασμα των Σλάβων. Μία άλλη άποψη είναι ότι το τοπωνύμιο είναι σύνθετο από τη λέξη Βάλτες, που σημαίνει τόπο με πολλά νερά, κάτι που υπάρχει στο Βαλτεσινίκο, και δεύτερο συνθετικό -σινικο που αν δεν λάβουμε υπόψη την ορθογραφία μπορεί να σημαίνει συνοικισμός, ένωση οικισμών. Ο αείμνηστος Ν. Μπoύμπoυλης, στο βιβλίο του «Μνήμες από το Βαλτεσινίκo και τα χωριά μας» μας μεταφέρει την άποψη του καθηγητή Ν. Βέη, ο οποίος λέει ότι, όταν o Αλάριχoς o Α’ κατέστρεψε την Πελοπόννησο, ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Αρκάδιος έστειλε το 394 μ.Χ. στην περιοχή το στρατηγό Στρίχωνα με βοηθούς τους Βαλτέσιο, Μπαρμπέσιο κ.ά. Οι στρατηγοί νίκησαν τον Αλάριχο. Μάλιστα, στην τοποθεσία που ευρίσκεται το σημερινό χωριό έγινε μάχη στην οποία νίκησε ο Βαλτέσιος και από το γεγονός αυτό, η τοποθεσία πήρε το όνομα Βαλτεσίου νίκη = Βαλτεσινίκο, ενώ στην περιοχή του Μπαρμπεσινίκου νίκησε ο στρατηγός Μπαρμπέσιος και η περιοχή ονομάστηκε Μπαρμπεσίου νίκη = Μπαρμπεσινίκο, κ.ο.κ.
Το Βαλτεσινίκο ήταν γνωστό από τη Φραγκοκρατία ως Βάλτες και στην κορυφή Παλαιόκαστρο βρίσκονται τα ερείπια μεσαιωνικού οχυρού. Ο πληθυσμός του οικισμού είχε αρχίσει να αυξάνεται λόγω και των επιδρομών, κυρίως Σλάβων, στις πεδινότερες περιοχές. Από τις αρχές του 15ου αιώνα εμφανίστηκαν στην περιοχή Τούρκοι, οι οποίοι ενίοτε παραχωρούσαν προνόμια στους ντόπιους. Το χωριό συμμετείχε το 1770 στην αποτυχημένη επανάσταση των Ορλωφικών, ενώ κατά την Επανάσταση του 1821 αποτελούσε το ορμητήριο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ειδικά μετά την έλευση του Ιμπραήμ και τις σφοδρές συγκρούσεις με τον αιγυπτιακό στρατό.
Το χωριό έχει μεγάλη παράδοση στην ξυλογλυπτική που ξεκινά από τα τέλη του 19ου αιώνα. Λειτουργούσε μάλιστα και σχολή στην οποία φοίτησαν πολλοί τεχνίτες οι οποίοι αργότερα διακρίθηκαν ιδιαίτερα στη φιλοτέχνηση εκκλησιαστικών τέμπλων. Ακόμη και σήμερα κάποιοι ντόπιοι τεχνίτες συνεχίζουν την τοπική παράδοση δουλεύοντας το ξύλο. Στις δύο μεγαλύτερες εκκλησίες του χωριού, στον Αϊ Γιώργη και στους Άγιους Θεόδωρους, μπορεί κανείς να θαυμάσει τα περίτεχνα τέμπλα από ξύλο καρυδιάς που αποτελούν δείγματα της ξυλογλυπτικής τέχνης.
Το Βαλτεσινίκο είναι ένα πανέμορφο χωριό, αμφιθεατρικά χτισμένο στους πρόποδες του υψώματος του Παλιόκαστρου, με παραδοσιακά πέτρινα σπίτια. Το πετρόκτιστο Δημοτικό Σχολείο, οι πολλές εκκλησίες που είναι πραγματικά αριστουργήματα αρχιτεκτονικής, τα περιποιημένα σπίτια και οι περίτεχνες πέτρινες βρύσες με τα τρεχούμενα νερά δίνουν την εικόνα ενός ζωντανού χωριού. Ξεχωρίζουν επίσης η κεντρική πλατεία και το πολιτιστικό κέντρο, δωρεά των αδελφών Σοφιανόπουλου, όπου λειτουργεί λαογραφικό μουσείο. Πάνω από τον οικισμό δεσπόζουν οι ελατοσκέπαστες πλαγιές και κορυφές του Μαινάλου, το Παλαιόκαστρο (1435μ.), το Αλογοβούνι και το Ψηλό Βουνό.
Σήμερα λειτουργεί στο χωριό, το Δημοτικό Σχολείο, αγροτικό ιατρείο, πνευματικό κέντρο ταχυδρομικός σταθμός και Κ.Ε.Π. Το καλοκαίρι, και ιδίως κατά τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, ο πληθυσμός του Βαλτεσινίκου αυξάνεται κατά πολύ, με αποκορύφωμα τις μέρες του Δεκαπενταύγουστου. Τα τελευταία χρόνια διοργανώνεται, στις 16 Αυγούστου, από τον τοπικό Πολιτιστικό Σύλλογο «Η Κοίμηση της Θεοτόκου» εκδήλωση που αναβιώνει το παραδοσιακό αλώνισμα. Τα παιδιά αλλά και οι μεγάλοι μπορούν να συμμετάσχουν στο αλώνισμα, ανασηκώνοντας τα θερισμένα στάχυα με το δίκρανο την ώρα που τα άλογα κάνουν τον κύκλο τους γύρω γύρω στο αλώνι. Η όμορφη αυτή γιορτή που αναβιώνει το παρελθόν συνοδεύεται από μουσικές εκδηλώσεις, χορό και φαγοπότι.
Φωτό: http://www.valtesiniko-arkadias.gr/ (Πολιτιστικός Σύλλογος Βαλτεσινιωτών “Η Κοίμηση της Θεοτόκου” )