H Βαγιονιά είναι χωριό του νομού Ηρακλείου που απλώνεται στην πεδιάδα της Μεσαράς, στους πρόποδες των Αστερουσίων Ορέων, ενώ τη διατρέχει ο χείμαρρος Χυλβέστρα που είναι παραπόταμος του Γερο-ποταμού. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 230 μέτρων και κατοικείται από 600 περίπου άτομα που ασχολούνται κατά κύριο λόγο με την ελαιοκαλλιέργεια, την αμπελουργία και τα σιτηρά. Διοικητικά υπάγεται στον Δήμο Γόρτυνας και απέχει 51 περίπου χιλιόμετρα από την πόλη του Ηρακλείου.
Στην περιοχή της Βαγιονιάς ιδρύθηκε στις αρχές του 15ου αιώνα γυναικείο μοναστήρι με προσωπικά έξοδα του Νείλου Νταμιλά, όπως αναφέρεται στη διαθήκη του που σώζεται από το 1417. Ο ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου κατεδαφίστηκε το 1937 και ο σημερινός ομώνυμος ναός ανεγέρθηκε στη θέση που βρισκόταν ο παλιός.
Στο χωριό, εκτός από τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, υπάρχουν ο ναός της Σαμαρείτιδας, ο ναός του Αγίου Μοδέστου προστάτη των ζώων και ο ναός του Αγίου Χαραλάμπους.
Στην τοπική κοινότητα Βαγιονιάς ανήκουν επίσης τα χωριά Λούκια και Κουμάσα, οικισμοί που αναφέρονται και στη βενετική απογραφή του Πέτρου Καστροφύλακα.
Στη Βαγιονιά λειτουργεί νηπιαγωγείο, Δημοτικό και Γυμνάσιο, ενώ έχει δημιουργηθεί δανειστική βιβλιοθήκη για τους κατοίκους.
Φωτό: https://el.wikipedia.org/ (By C messier)