Η Πύλος, η αρχόντισσα της Μεσσηνίας, είναι αμφιθεατρικά χτισμένη σε δύο λόφους γύρω από το γραφικό της λιμανάκι, το οποίο είναι το μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι της Πελοποννήσου. Είναι γνωστή από την περίφημη ναυμαχία του Ναυαρίνου το 1827, η οποία με τη νίκη των συμμαχικών δυνάμεων αποτέλεσε την αρχή για την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρκους.
Η μακραίωνη ιστορία της περιοχή της Πύλου ξεκινά από τη νεολιθική εποχή. Σύμφωνα με τον Όμηρο, εκεί ήταν το βασίλειο του Νέστορα, από τα σημαντικότερα της μυκηναϊκής Ελλάδας. Στα χρόνια της Φραγκοκρατίας ήταν γνωστή ως Ναυαρίνο. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας χρησιμοποιήθηκε από τους Οθωμανούς ως ναυτική βάση και χτίστηκε πάνω από την πόλη το κάστρο της, γνωστό ως Νιόκαστρο. Απελευθερώθηκε από τους Έλληνες οπλαρχηγούς το 1821 αλλά τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1825, την κατέλαβε ο Αιγύπτιος Ιμπραήμ πασάς. Το 1827 διεξήχθη η περίφημη ναυμαχία του Ναυαρίνου όπου οι συμμαχικές δυνάμεις Ρώσων, Γάλλων και Βρετανών ήρθαν αντιμέτωποι με τον Τουρκοαιγυπτιακό στόλο και τον συνέτριψαν.
Ο σύγχρονος οικισμός της Πύλου δεν ταυτίζεται γεωγραφικά με την Πύλο των ομηρικών χρόνων, αλλά φέροντας το όνομά της αποτελεί την οικιστική της συνέχεια. Η νέα Πύλος, λοιπόν, χτίστηκε το 1828 από Γάλλους μηχανικούς του στρατηγού Μαιζόν και κατοικήθηκε αρχικά από Μικρασιάτες, Επτανήσιους και Μοραΐτες. Το όνομα Πύλος της δόθηκε το 1833 με βασιλικό διάταγμα του τότε βασιλιά της Ελλάδος Όθωνα για να θυμίζει την ομώνυμη ομηρική πόλη.
Είναι χτισμένη με ιδιόμορφο αρχιτεκτονικό σχέδιο και διατηρεί αρκετά παλιά πέτρινα σπίτια με αυλές, στέγες και μπαλκόνια που στέκουν ανάμεσα σε στενά δρομάκια με πέτρινα καλντερίμια ή με σκαλιά. Σημείο αναφοράς στην Πύλο είναι η μεγάλη κεντρική πλατεία Τριών Ναυάρχων με το ομώνυμο μνημείο προς τιμήν των Ναυάρχων Κόδριγκτον, Δεριγνί και Χέυδεν που ηγήθηκαν της ναυμαχία του Ναυαρίνου, με δύο κανόνια, ένα Βενετσιάνικο και ένα Τούρκικο δεξιά και αριστερά του. Η πλατεία περιβάλλεται από τεράστια πλατάνια και παραδοσιακά καφέ-ζαχαροπλαστεία με θέα προς το βραχώδες νησάκι Σφακτηρία, όπου έγινε η ιστορική ναυμαχία.
Στην άκρη του οικισμού δεσπόζει το Νιόκαστρο, από τα καλύτερα διατηρημένα φρούρια στην Ελλάδα που αποτελεί εξαίσιο δείγμα οχυρωματικής αρχιτεκτονικής από τον 16ο αιώνα και μετά. Χτίστηκε από τους Οθωμανούς Τούρκους το 1573, μετά την ήττα τους στη ναυμαχία της Ναυπάκτου, για να προστατεύει τη νότια είσοδο του κόλπου του Ναυαρίνου και να ελέγχει τον εμπορικό θαλάσσιο δρόμο από την Ανατολή στη Δύση και αντίστροφα. Το Νιόκαστρο που ονομάστηκε έτσι για να διαφέρει από το παλιότερο κάστρο της Πύλου, αποτελείται από εξαγωνική ακρόπολη με το προτείχισμά της, δύο τετράπλευρους, περίκλειστους προμαχώνες προς την είσοδο του όρμου και του λιμανιού, τον οχυρωματικό περίβολο και τέσσερις κυλινδρικούς πύργους που τον ενισχύουν περιμετρικά. Μέσα στο κάστρο βρίσκονται ο ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος που χτίστηκε από τους Φράγκους, μετατράπηκε σε τζαμί και μετά έγινε πάλι χριστιανικός, το Μουσείο Ενάλιων Αρχαιοτήτων στο κτίριο του Πασά και το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο στους στρατώνες του Μαιζώνος.
To Παλαιόκαστρο είναι χτισμένο στο βόρειο άκρο του κόλπου του Ναυαρίνου, απέναντι από το άκρο της Σφακτηρίας και πάνω από τον όρμο της Βοϊδοκοιλιάς. Χτίστηκε από τους Φράγκους στα τέλη του 13ου αιώνα και θεωρούνταν απόρθητο έχοντας μοναδική είσοδο στη νότια πλευρά του. Κάτω από τα τείχη βρίσκεται η σπηλιά του Νέστορα όπου, σύμφωνα με τον μύθο, έκρυψε ο Ερμής τις αγελάδες που είχε κλέψει από τον Απόλλωνα. Η πρόσβαση στο κάστρο γίνεται από μονοπάτι που ξεκινά από την αμμουδιά στο Διβάρι, στη Γιάλοβα, και διαρκεί περίπου 20 λεπτά.
Στο νησάκι Σφακτηρία που προσεγγίζεται με καραβάκι από την Πύλο, βρίσκεται το μνημείο των Ελλήνων πεσόντων στη μάχη της Σφακτηρίας, το μνημείο του Γάλλου αξιωματικού Μαλέ, ο τάφος του φιλέλληνα Παύλου Βοναπάρτη, ανιψιού του Ναπολέοντα, το μνημείο του φιλέλληνα κόμη Σανταρόζα που έχασε τη ζωή του στη μάχη της Σφακτηρίας, το μνημείο των Ρώσων πεσόντων στη ναυμαχία του Ναυαρίνου, το εκκλησάκι της Αναλήψεως και το ρωσικού ρυθμού εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου. Δίπλα από τη Σφακτηρία είναι η νησίδα Τσιχλί-μπαμπά ή Φανάρι όπου η Γαλλική Δημοκρατία έφτιαξε το 1890 μνημείο για τους Γάλλους νεκρούς της ναυμαχίας του Ναβαρίνου.
Στην Πύλο γίνονται διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, ενώ στις 20 Οκτωβρίου γιορτάζεται με λαμπρότητα η Επέτειος της ναυμαχίας του Ναβαρίνου. Ξεχωριστή αθλητική γιορτή είναι τα «Τσικλητήρια», το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου, προς τιμήν του σπουδαίου αθλητή του στίβου Κωστή Τσικλητήρα που γεννήθηκε στην Πύλο. Τα Τσικλητήρια διαρκούν τέσσερις μέρες και περιλαμβάνουν αγωνίσματα στίβου και θάλασσας, όπως κολύμβηση και ιστιοπλοΐα.
Φωτό: https://visit-pylos-nestor.gr/