O Πλάτανος είναι χτισμένος στις βόρειες πλαγιές της Οξυάς σε υψόμετρο 950 μέτρων. Η ιστορία του είναι στενά συνδεδεμένη με το βυζαντινό μοναστήρι της Στάγιας, από το οποίο σώζεται σήμερα το καθολικό του ναού.
Η Μονή της Στάγιας χτίστηκε πιθανότατα το 828 όπως μαρτυρείται από εντοιχισμένη, λαξεμένη επιγραφή που βρίσκεται στη βορινή θύρα του ναού. Ήταν αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο το Νέο, του εν Βουνένοις, που γιορτάζει στις 9 Μαΐου. Πολλοί κάτοικοι της γύρω περιοχής μετέβαιναν εκεί για να προσκυνήσουν λείψανα αγίων, βυζαντινές εικόνες και άλλα κειμήλια, λέγοντας ότι πηγαίνουν «εις τα άγια των αγίων» και χάριν συντομίας «εις τα άγια-στα άγια-Στάγια». Κατά την παράδοση ο χώρος αυτός κατοικήθηκε κάποια στιγμή και το χωριό πήρε την ονομασία Στάγια. Ξεκληρίστηκε από τους Τούρκους, αλλά ένα μωρό γλίτωσε και μεγάλωσε σε ένα κοντινό χωριό με τη βοήθεια των κλεφτών. Αργότερα ίδρυσε το σημερινό χωριό, τον Πλάτανο, μέσα στην ιδιοκτησία της Μονής. Η Στάγια βρισκόταν στην τοποθεσία «Παλιοχώρι» που ονομάστηκε έτσι επειδή ακριβώς εκεί υπήρχε αρχικά το χωριό, πριν καταστραφεί από τους Τούρκους. Στη σημερινή του θέση υπολογίζεται ότι άρχισε να κτίζεται περί τα μέσα του 19ου αιώνα και τα πιο παλιά σπίτια, που κάποια σώζονται ακόμη και σήμερα, χρονολογούνται γύρω στο 1880. Η ονομασία Πλάτανος δόθηκε το 1957 θεωρώντας λανθασμένα ότι η ονομασία Στάγια είχε ξενική προέλευση.
Το χωριό και η ακατοίκητη Μονή έγιναν καταφύγιο και τόπος συγκέντρωσης κλεφτών και επώνυμων οπλαρχηγών της περιοχής όπως του Τσαμ Καλόγερου, του Σιαφάκα και των Κοντογιανναίων. Κοντά στη Μονή, στην απόκρυφη θέση «Μαγαζί», οι κλέφτες έκρυβαν τα βόλια και τη μπαρούτη που προμηθεύονταν από τους μπαρουτόμυλους του Μαυρίλου. Εκεί έδιναν οι κλέφτες τον όρκο τους στην πίστη του Χριστού για την ελευθερία του γένους και γινόταν η αδελφοποίηση μεταξύ τους, άλλοτε με την καθιερωμένη ευχή ιερέως και άλλοτε παρουσία μαρτύρων, δηλαδή γινόντουσαν «σταυραδέρφια» ή «αδερφοποιητοί». Το έθιμο της αδελφοποίησης στη Μονή κράτησε και μετά την απελευθέρωση του έθνους, παρά την απαγόρευση από την εκκλησία το 1834 να διαβάζεται η ευχή από ιερέα. Η τελευταία αδελφοποίηση αναφέρεται στο έτος 1910 περίπου μεταξύ συγχωριανών. Εκεί κοντά, επίσης σε μια πλαγιά της Οξυάς, λέγεται ότι ξεψύχησε ο δοξασμένος αρχικλέφτης Τσαμ Καλόγερος, όπου μεταφέρθηκε πληγωμένος ύστερα από τη μάχη της Ζελίστας, υποδεικνύοντας ως διάδοχό του το νεαρό τότε κλέφτη Αθανάσιο Διάκο.
Το σχολείο του χωριού χτίστηκε και άρχισε να λειτουργεί γύρω στα 1890 και έφτασε να έχει πάνω από 100 μαθητές. Έκλεισε το 1970 με εναπομείναντες 7 μαθητές. Στη δεκαετία του 1920 άρχισε να χτίζεται στην πλατεία, ο Ναός του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, που δεσπόζει μέχρι σήμερα, άριστα συντηρημένος.
Φωτό: https://stagia.gr/ 