Οι Μηλιές είναι ορεινό, παραδοσιακό χωριό του Πηλίου, χτισμένο σε υψόμετρο 400 μέτρων, γεμάτο μηλιές, καστανιές και λιόδεντρα. Έχει υπέροχη θέα προς τον Παγασητικό κόλπο και απέχει 28 χλμ. από τον Βόλο.
Η παλαιότερη γραπτή αναφορά του χωριού χρονολογείται από το 1510, όμως, υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι το χωριό είχε κατοικηθεί από πολύ παλαιότερα. Η παράδοση λέει ότι ιδρυτές του ήταν κάτοικοι του χωριού Μηλιές Ευβοίας, οι οποίοι εγκατέλειψαν το χωριό τους για να γλιτώσουν από τις επιθέσεις των πειρατών. Το χωριό αρχικά είχε χτιστεί πιο κάτω, στην πεδιάδα, κοντά στο δέλτα Κορόπης-Mηλεών. Λέγεται ότι υπήρχαν ερείπια του οικισμού αυτού και του υδραγωγείου μέχρι και το 1945, αλλά στη συνέχεια παρασύρθηκαν από μια νεροποντή και χάθηκαν για πάντα.
Την περίοδο της Τουρκοκρατίας οι Μηλιές διαδαραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην οικονομική και πνευματική ζωή του τόπου. Το χωριό είναι γενέτειρα πολλών σημαντικών ονομάτων του Διαφωτισμού όπως ο Άνθιμος Γαζής, ο Δανιήλ Φιλιππίδης και ο Γρηγόριος Κωνσταντάς, οι οποίοι ίδρυσαν την περίφημη σχολή «Ψυχής Άκος» που σημαίνει «θεραπεία ψυχής». Η Σχολή των Μηλεών έγινε γνωστή για το υψηλό επίπεδο διδασκαλίας, για το πρόγραμμα σπουδών που περιελάμβανε και τη διδασκαλία των θετικών επιστημών με τη χρήση εποπτικών μέσων, και για την πλουσιότατη βιβλιοθήκη της.
Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, στις 4 Οκτωβρίου 1943, το χωριό πυρπολήθηκε από τα γερμανικά στρατεύματα και κάτοικοι εκτελέστηκαν ως αντίποινα σε ενέργεια της αντίστασης που είχε σκοτώσει έναν Γερμανό αξιωματικό λίγες μέρες νωρίτερα. Η εκτέλεση έγινε στον πέτρινο τοίχο στην έξοδο του σιδηροδρομικού σταθμού προς Λεχώνια – Βόλο. Ακριβώς από πάνω έχει ανεγερθεί μνημείο σε ανάμνηση των πεσόντων και κάθε χρόνο τελείται στον χώρο αυτό μνημόσυνο.
Οι Μηλιές συνδέθηκαν σιδηροδρομικά με τον Βόλο το 1903 και έγιναν το εμπορικό κέντρο του κεντρικού Πηλίου. Ο σιδηρόδρομος κατασκευάστηκε από τον Εβαρίστο ντε Κίρικο, πατέρα του διάσημου ζωγράφου Τζόρτζιο Ντε Κίρικο, στα τέλη του 19ου αιώνα. Το τρένο του Πηλίου χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο ιστορικό μνημείο το 1985 και σήμερα λειτουργεί με αφετηρία τα Άνω Λεχώνια και κατάληξη στον σταθμό των Μηλεών προσφέροντας μια όμορφη διαδρομή με αξέχαστη θέα σε όλο τον Παγασητικό, υπέροχη φύση και εντυπωσιακά τοξωτά γεφύρια.
Η πλατεία του χωριού είναι γεμάτη πλατάνια και περιστοιχίζεται από μια σειρά ιστορικών κτιρίων. Εκεί βρίσκεται η εκκλησία των Παμμεγίστων Ταξιαρχών που χτίστηκε πριν από τα μέσα του 18ου αιώνα. Αυτό που τραβά το ενδιαφέρον είναι ότι δεν έχει την όψη εκκλησίας, καθώς χτίστηκε την περίοδο της Τουρκοκρατίας οπότε δεν έχει καμπαναριό και άλλα θρησκευτικά σύμβολα. Διαθέτει εκπληκτικές μεταβυζαντινές αγιογραφίες, ιστορικά και θρησκευτικά κειμήλια ενώ από εδώ κηρύχθηκε τον Μάιο του 1821 η επανάσταση στη Θεσσαλία, υπό τον Άνθιμο Γαζή.
Στην πλατεία των Μηλιών βρίσκονται επίσης η Βιβλιοθήκη με σπάνια έγγραφα, ντοκουμέντα της Ελληνικής Επανάστασης, βιβλία, χάρτες, και παλιά όργανα φυσικής και χημείας, καθώς και το Λαογραφικό Μουσείο που περιλαμβάνει αντίγραφο της σημαίας της Επανάστασης του 1821, κεντήματα, υφαντά, εικόνες, αντικείμενα παραδοσιακών επαγγελμάτων και φωτογραφικό υλικό.
Η περιοχή του παλιού σταθμού αποτελεί μια από τις πιο εντυπωσιακές περιοχές, με καλοδιατηρημένα κτίρια σε ένα τοπίο εκπληκτικής φυσικής ομορφιάς. Στα αξιοθέατα του χωριού περιλαμβάνονται η μεταλλική γέφυρα Ντε Κίρικο, η Μονή του Αγίου Νικολάου όπου βρίσκονται οι τάφοι των τριών Διδασκάλων του Γένους, Άνθιμου Γαζή, Γρηγορίου Κωνσταντά και Δανιήλ Φιλιππίδη, καθώς και η σπηλιά που, σύμφωνα με την παράδοση, ζούσε ο Κένταυρος Χείρωνας.
Από την πλατεία ξεκινούν τα πλακόστρωτα παλιά καλντερίμια που οδηγούν στις γειτονιές των Μηλέων. Ένα από αυτά, αφού διασχίσει το χωριό, μετατρέπεται σε μονοπάτι και φτάνει μέχρι την Τσαγκαράδα, ενώ ένα άλλο περνά από το σιδηροδρομικό σταθμό και καταλήγει στο χωριό Καλά Νερά.
Κάθε καλοκαίρι διοργανώνονται από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Μηλεών Πηλίου «Γρηγόριος Κωνσταντάς», τα «Φιλιππίδεια», μια σειρά πολιτιστικών εκδηλώσεων που περιλαμβάνουν συναυλίες, εκθέσεις και πολλά δρώμενα. Στις 25-27 Ιουλίου εορτάζεται η Αγία Παρασκευή με τριήμερο πανηγύρι, ενώ στα μέσα Αυγούστου διοργανώνεται η «Μηλιώτικη Βραδιά» με παραδοσιακές μπάντες, λαϊκούς χορούς και άφθονο κρασί, και στο τέλος Αυγούστου η «Γιορτή του Αχλαδιού».
Φωτό: https://www.secretvolos.gr/gnorizontas-ton-topo-