H Κρυσταλλοπηγή Θεσπρωτίας είναι ένα μικρό καταπράσινο χωριό με άφθονα νερά, κοντά στην Παραμυθιά. Υπάγεται στον Δήμο Σουλίου και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 αριθμεί 163 κατοίκους.
Το χωριό που παλιότερα ονομαζόταν Σέλλιανη βρίσκεται στη σημερινή του θέση από το 1948 όταν μεταφέρθηκαν εκεί οι κάτοικοι της παλιάς Σέλλιανης. Η νέα του ονομασία, Κρυσταλλοπηγή, προέρχεται από την ονομαστή πηγή με την γραφική τοποθεσία της, η οποία δεσπόζει στο χωριό και από την οποία αρδεύονται και υδρεύονται εξ ολοκλήρου όλα τα γειτονικά χωριά και η κωμόπολη της Παραμυθιάς. Στην παλιά Σέλλιανη που δεν κατοικείται πια έχουν απομείνει ερείπια κατοικιών και δύο εκκλησίες.
Η ιστορία της Κρυσταλλοπηγής (Σέλλιανης) χάνεται στα βάθη των αιώνων μαζί με των άλλων λαών της Ηπείρου. Κοντά στη λίμνη Χότκοβα βρέθηκαν τα ίχνη οικισμού καθώς και κάλυμμα σαρκοφάγου, ευρήματα τα οποία χρονολογούνται στα ρωμαϊκά χρόνια. Στη θέση «Πλάτανος του Αράπη» έχει αποκαλυφθεί κτίσμα (Βρύση) από οικισμό της βυζαντινής περιόδου με την ύπαρξη μάλιστα και ονομαστής μονής.
Κειμήλιο μεγάλης ιστορικής και αρχαιολογικής αξίας είναι ο ευρισκόμενος μέχρι και σήμερα στην Εθνική Βιβλιοθήκη Αθηνών χειρόγραφος κώδικας του έτους 1672 μ.Χ., ο οποίος γράφτηκε από τον Ιερέα Ευστράτιο από την Σέλλιανη ‒όπως ο ίδιος αναφέρει‒ γιο διακόνου.
Η περιοχή ήταν γνωστή από τους αρχαίους χρόνους για τις πηγές του Κοκκυτού ή του Σελήεvτoς, ο οποίος μαζί με άλλες τροφοδοτούσε την Αχερουσία λίμνη, από όπου, σύμφωνα με την παράδοση, οι ψυχές των αρχαίων μετά τον θάνατο οδηγούνται στον Άδη μέσω των πυλών, που τοποθετούνται στις πηγές του ποταμού Αχέροντα.
Από την περίοδο της Τουρκοκρατίας μέχρι και τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο η Σέλλιανη ήταν από τα πρώτα χωριά στην προσφορά πολλών αγωνιστών, αλλά και θυμάτων στα πεδία των μαχών. Η Σέλλιανη εφτά φορές πυρπολήθηκε και μία φορά δέχτηκε άγριο αεροπορικό βομβαρδισμό από τους Γερμανούς, το έτος 1943.
Ένα από τα ξεχωριστά αξιοθέατα του χωριού είναι το μικρό εκκλησάκι της Παναγίας της Πλατανιώτισσας που βρίσκεται μέσα στο κοίλωμα ενός υπεραιωνόβιου πλατάνου. Ο «πλάτανος του αράπη», όπως τον ονομάζουν οι κάτοικοι της περιοχής, έχει και ιστορική αξία, αφού στην περίοδο του Β΄ παγκοσμίου πολέμου ήταν το σημείο, όπου κάτοικοι της Κρυσταλλοπηγής (παλαιά Σέλλιανη) έστηναν ενέδρες σε Γερμανούς στρατιώτες.
Το χωριό έχει σημαντική προσφορά στη διατήρηση και διάδοση της γνήσιας Ηπειρώτικης Μουσικής παράδοσης μέσω των έξοχων Σελλιανιτών ερμηνευτών που διακρίνονται σε πανελλήνιο και τοπικό επίπεδο.
Φωτό: https://www.seliani.gr/