Ο Γαβαλάς, χωριό του Δήμου Κύμης-Αλιβερίου, είναι χτισμένος σε υψόμετρο 190 μέτρων πάνω σε λόφο και έχει θέα προς τον Ευβοϊκό. Φαίνεται ότι η περιοχή κατοικείτο από τους αρχαίους χρόνους όπως μαρτυρούν ίχνη οικισμών και σαρκοφάγοι. Το χωριό κατά την απογραφή του 2011 είχε 265 κατοίκους.
Το όνομα του χωριού προέρχεται από την οικογένεια των Γαβαλάδων, μέλη της οποίας είχαν τσιφλίκια στην περιοχή στο τέλος του 12ου αιώνα. Ως ιδρυτής και πρώτος οικιστής του χωριού φέρεται ο Δημήτρης Γαβαλάς που ήταν ληστής και κτηνοτρόφος από την Πελοπόννησο. Ο Γαβαλάς έπεισε και άλλους κτηνοτρόφους της περιοχής να δημιουργήσουν έναν οικισμό και μάλιστα κατασκεύασαν και έναν μικρό ναό στον οποίο τοποθέτησαν την εικόνα του Αγίου Δημητρίου που είχε φέρει μαζί του.
Στους βυζαντινούς χρόνους και κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας ο Γαβαλάς ήταν αναπτυγμένο χωριό, αλλά οι συχνές επιδρομές πειρατών και Τούρκων προκαλούσαν πολλές ζημιές. Η μεγάλη ωστόσο καταστροφή έγινε το 1470 όταν ο Μωάμεθ Β΄ ο Πορθητής που πολιορκούσε τη Χαλκίδα εξαπέλυσε χιλιάδες οπλοφόρους που σάρωσαν όλα τα χωριά της νοτιοκεντρικής Εύβοιας. Οι διασωθέντες από τον Γαβαλά βρήκαν καταφύγιο έξω από το χωριό, στην περιοχή της Παλαιοεκκλησιάς. Στα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας, ο Γαβαλάς ανήκε στον Τούρκο διοικητή της Χαλκίδας Τουρ Αλή και μετά τον θάνατό του στην αδελφή του σουλτάνου Μαχμούτ Εξ από την οποία εξαγόρασαν οι ντόπιοι τη γη μετά το 1833.
Σημείο ενδιαφέροντος στον Γαβαλά είναι ο βυζαντινός ερειπωμένος ναός του Αγίου Παντελεήμονα που βρίσκεται κοντά στη μονή Μπερνάγι του Αγίου Γεωργίου Αυλωναρίου. Στον ίδιο λόφο έχει ανακαλυφθεί κεραμοσκεπής τάφος, ο οποίος είχε στο εσωτερικό του ένα ληκύθιο με ερυθρόμορφο ανθέμιο και συλλογή πέντε νομισμάτων του Κοινού των Ευβοέων από τον 4ο αιώνα π.Χ. με παράσταση βοδιού στη μία πλευρά και σταφυλιού από την άλλη.
Φωτό: https://gavalasevias.blogspot.com/