Ο Γαλατάς είναι χτισμένος σε μια εύφορη περιοχή της Ναυπακτίας, στους πρόποδες του όρους Βαράσοβα και ανατολικά του Εύηνου Ποταμού. Σε απόσταση 3 χιλιομέτρων βρίσκεται η Εθνική οδός που συνδέει μέσω της γέφυρας Ρίου – Αντιρρίου την Πελοπόννησο με τη Δυτική Στερεά Ελλάδα και την Ήπειρο, ενώ απέχει 15 χιλιόμετρα από το Μεσολόγγι.
Η ιστορία της περιοχής του Γαλατά ξεκινά από την Παλαιολιθική Εποχή (12.000 π.Χ.), όπως μαρτυρούν ευρήματα ανασκαφών στο Σπήλαιο του Αγίου Νικολάου Γαλατά. Η ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή συνεχίστηκε και στη Νεολιθική Εποχή και την Εποχή του Χαλκού, καθώς έχουν βρεθεί διάφορα ευρήματα και υπάρχουν ομηρικές αναφορές και αιτωλικοί μύθοι. Στους ιστορικούς χρόνους ο Γαλατάς βρισκόταν μεταξύ δυο αιτωλικών πόλεων που μεγαλουργούσαν, της Καλυδώνας και της Χαλκίδας, ενώ στα ρωμαϊκά χρόνια το κοντινό Κυρονέρι και οι εκβολές του Ευήνου υπήρξαν αγκυροβόλια που συνέδεαν τα ρωμαϊκά κέντρα της Νικόπολης και της Ναυπάκτου. Από τα βυζαντινά χρόνια σώζονται στην περιοχή της Βαράσοβας μοναστήρια, ασκηταριά και ξωκλήσια. Για τις περιόδους της Ενετοκρατίας και της Τουρκοκρατίας υπάρχουν αναφορές περιηγητών, ιστορικών και γεωγράφων, από τις οποίες προκύπτει ότι το 1450 τον κάμπο του Γαλατά κατείχε και καλλιεργούσε ο Βενετός φεουδάρχης Φραντζέσκο Γκουερίνι, ενώ το 1462 ο Τούρκος Ομάρ μπέης κατέλαβε τον Γαλατά και συνέλαβε πολλούς αιχμαλώτους. Ο οικισμός με το όνομα GALATO απεικονίζεται σε χάρτη του 1570. Ο Γαλατάς αναφέρεται επίσης από τους ιστορικούς που περιγράφουν τη ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571) και σε λιμενοδείκτη που εκδόθηκε το 1573 στη Βενετία. Αναφορά κάνει και ο Τούρκος περιηγητής Ελβιά Τσελεμπή, που πέρασε το 1667 περίπου από την περιοχή και πολλά χρόνια αργότερα, το 1805, ο Άγγλος περιηγητής Γουλιέλμος Ληκ, που αναφέρει πως ο Γαλατάς ήταν τότε κτήμα του Οσμάν μπέη. Αναφορά στην περιοχή κάνουν και ιστορικοί της Ελληνικής Επανάστασης.
Ο σημερινός Γαλατάς αποτελείται από τους συνοικισμούς Νέο Γαλατά, Κάτω Γαλατά, Πετράλωνα, Παλιοστάνη, Νέο οικισμό και το παραλιακό Κρυονέρι. Ο ενοριακός ναός που βρίσκεται στο κέντρο του Κάτω Γαλατά είναι αφιερωμένος στη Γέννηση της Θεοτόκου. Στην κεντρική πλατεία έχει στηθεί ηρώο για τους πεσόντες που κατάγονταν από τον Γαλατά.
Φωτό: https://www.galatas.gr/