Η Ελευθεριανή είναι χωριό της ορεινής Ναυπακτίας στους πρόποδες του όρους Παπαδιά, περιτριγυρισμένο από ψηλά και δασώδη βουνά. Απέχει 39 χλμ. από τη Ναύπακτο και διοικητικά ανήκει στον Δήμο Ναυπακτίας της Αιτωλοακαρνανίας. Άλλες ονομασίες του χωριού είναι Ελευθέριανη, Λευτέριανη και Λευθέριανη.
Η Λευτέριανη πρωτοεμφανίζεται σε ιστορικά έγγραφα, βιβλία και μελετήματα περίπου το 1575. Η ονομασία της διαφέρει από έγγραφο σε έγγραφο, αλλά τελικά επικράτησε το «Ελευθεριανή».
Το χωριό διασχίζεται από τέσσερα ρέματα, τον Κατεργάρη που στην πορεία του συναντάται με το Ματζανόρεμα στην τοποθεσία Αποστόλης όπου υπήρχε και ο παλιός νερόμυλος, το Γυφτόρεμα που χωρίζει τον πέρα μαχαλά από το κυρίως χωριό και το Βρυσουλόρεμα που ενώνονται στην θέση Μότσιος. Τα τέσσερα ρέματα ενώνονται στη Δρακόβρυση, η οποία είναι πολύ μεγάλη πηγή που ενώνει τα νερά της με τα ρέματα και έτσι δημιουργείται το Λευτεριάνικο ποτάμι το οποίο συναντάται πιο κάτω με τον Κότσαλο, παραπόταμο του Εύηνου.
Η πλατεία με την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου είναι το κεντρικότερο σημείο του χωριού όπου υπάρχουν δύο καφενεία και ένα μπαράκι. Επίσης υπάρχει ένα μνημείο πεσόντων Ελευθεριανών στον πόλεμο και μια μικρή βρύση. Η πλατεία είναι ο χώρος όπου συγκεντρώνεται όλο το χωριό.
Από το πανέμορφο φυσικό τοπίο της γύρω περιοχής, ξεχωριστή θέση έχει ο Καστανόλογγος, μία πλαγιά γεμάτη κάστανα, όπου παλιότερα γινόταν το μάζεμα των κάστανων από όλο σχεδόν το χωριό.
Ξεχωριστό έθιμο της Ελευθεριανής που τηρείται μέχρι σήμερα είναι το γαϊτανάκι, ένα πρωτότυπο τραγούδι που χορεύεται σε δύο σειρές ‒από μέσα οι γυναίκες και από έξω οι άντρες‒ τη δεύτερη μέρα του Πάσχα και αργότερα την τρίτη μέρα του πανηγυριού της Αγίας Παρασκευής. Ανήμερα της εορτής της Αγίας Παρασκευής, στις 26 Ιουλίου, γίνεται λιτανεία της εικόνας σε διάφορα σημεία του χωριού και το γλέντι συνεχίζεται το απόγευμα στην πλατεία με τα όργανα που παίζουν λαϊκά και δημοτικά τραγούδια, με χορό και φαγοπότι.
Φωτό: https://www.lefteriani.gr/fotografies/29-topia.html