Η Αρχαία Ολυμπία είναι ένα χωριό που βρίσκεται σε έναν τόπο με μεγάλη ιστορική βαρύτητα, δίπλα στον ιερό χώρο της διεξαγωγής των αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων. Χτισμένο στους πρόποδες του βουνού, μέσα στην κοιλάδα που ρέει ο Αλφειός, ο σύγχρονος οικισμός κατέχει τη θέση της ιερής άλτης, που σήμαινε άλσος στην Ηλειακή διάλεκτο. Σήμερα, το χωριό των 800 περίπου κατοίκων έχει πολύ καλή τουριστική υποδομή για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών που καταφθάνουν από όλα τα μέρη του κόσμου για να θαυμάσουν τον αρχαιολογικό χώρο.
Το μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας, χτισμένο σε έναν από τους λόφους του οικισμού με δωρεά του Ανδρέα Συγγρού, περιλαμβάνει εξαίσια αγάλματα, ανάμεσά τους και τον περίφημο Ερμή του Πραξιτέλη.
Η αρχαία Ολυμπία ως χώρος τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων είχε τεράστια αίγλη και μεγάλη θρησκευτική και ιδεολογική αξία για τον αρχαίο κόσμο. Ο ιερός χώρος αποτελούνταν από το στάδιο, τον ιππόδρομο, ναούς, αθλητικές εγκαταστάσεις και κτίσματα για τους προσκυνητές. Ο σημαντικότερος χώρος διεξαγωγής των Αγώνων ήταν το στάδιο και σημαντικότερος ναός ήταν ο Ναός του Δία στον οποίο φυλασσόταν το χρυσελεφάντινο άγαλμα του θεού, έργο του Φειδία και ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου. Εκτός από τον Ναό του Δία, άλλα σημαντικά μνημεία και κτίρια είναι ο Ναός της Ήρας όπου φυλασσόταν ο Ερμής του Πραξιτέλους, το Βουλευτήριο που ήταν η έδρα της βουλής των Ηλείων και ο χώρος όπου έδιναν τον όρκο τους οι αθλητές και οι κριτές των αγώνων, το Πρυτανείο που αποτελούσε το κέντρο της διοικητικής και πολιτικής ζωής του ιερού και το κέντρο διοίκησης των Ολυμπιακών Αγώνων, το Στάδιο, χωρητικότητας 45.000 θεατών, η Παλαίστρα, το Λεωνιδαίο που ήταν πολυτελής ξενώνας, το κυκλικό Φιλιππείο αφιερωμένο στον Δία από τον Φίλιππο Β΄ τον βασιλιά της Μακεδονίας και πολλά άλλα έξοχα δείγματα αρχαιοελληνικής αρχιτεκτονικής.
Η αναγνώριση της αξίας της αρχαίας Ολυμπίας ως μνημείο μοναδικής ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς αποδεικνύεται περίτρανα από το γεγονός ότι εκεί, στον τόπο που γεννήθηκαν οι αρχαίοι Ολυμπιακοί Αγώνες, γίνεται κάθε τέσσερα χρόνια η τελετή Αφής της Ολυμπιακής Φλόγας, πριν αυτή ταξιδέψει στη χώρα διοργάνωσης των σύγχρονων αγώνων.