O Άγιος Αθανάσιος είναι ένας παραδοσιακός οικισμός, χτισμένος σε υψόμετρο 1.200 μέτρων στις πλαγιές του όρους Βόρας ή Καϊμάκτσαλαν, δίπλα σχεδόν στη λίμνη Βεγορίτιδα και πολύ κοντά στα σύνορα της Ελλάδας με την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί σε ένα κοσμοπολίτικο χειμερινό θέρετρο χάρη στη γειτνίασή του με το χιονοδρομικό κέντρο του Καϊμάκτσαλαν.
Στην περιοχή έχουν βρεθεί ερείπια από κατοικίες και οχυρώσεις των ρωμαϊκών και βυζαντινών χρόνων. Το χωριό, που μέχρι το 1928 ονομαζόταν Τσέγανη, χτίστηκε στα τέλη του 16ου αιώνα πιθανότατα από κτηνοτρόφους και χτιστάδες. Βρισκόταν υπό τον έλεγχο του Αλή Πασά των Ιωαννίνων, ο οποίος είχε παραχωρήσει κάποια προνόμια στους κατοίκους για την αυτοδιαχείριση των κτημάτων. Μια επιτροπή είχε μεταβεί το 1803 στα Ιωάννινα και παρέδωσε επιστολή στα Ελληνικά ζητώντας την ευνοϊκή ρύθμιση μέρους των χρεών τους. Το 1870 λειτούργησε στην Τσέγανη ελληνικό σχολείο.
Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα δόθηκαν μάχες μεταξύ των ελληνικών και βουλγαρικών δυνάμεων, ενώ στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο αποτέλεσε περιοχή διεκδίκησης μεταξύ Σέρβων και Βουλγάρων. Κατά τη γερμανική κατοχή συγκεντρώνονταν στο χωριό ομάδες αντίστασης, ενώ την περίοδο του Εμφυλίου εκκενώθηκε από τον εθνικό στρατό για να αποκοπεί η δυνατότητα τροφοδότησης του δημοκρατικού στρατού.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 το χωριό εγκαταλείφθηκε εξαιτίας γεωλογικών μεταβολών από σεισμούς και οι κάτοικοι εγκαταστάθηκαν λίγο νοτιότερα ιδρύοντας τον Νέο Άγιο Αθανάσιο. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 άρχισαν να δημιουργούνται ξενώνες και αναπτύχθηκαν οι τουριστικές υποδομές για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών του χιονοδρομικού κέντρου.
Ο Άγιος Αθανάσιος είναι ένα πανέμορφο χωριό με παραδοσιακή μακεδονίτικη αρχιτεκτονική που έχει ως κύρια στοιχεία της την πέτρα και το ξύλο. Στην άκρη του χωριού είναι χτισμένη η εκκλησία της Αναλήψεως που χρονολογείται στον 17ο αιώνα, ενώ αξίζει μια ανάβαση στον λόφο που βρίσκεται το ξωκλήσι του Αγίου Αθανασίου με την υπέροχη θέα προς τη λίμνη Βεγορίτιδα και το χωριό.
Σημαντικές εκδηλώσεις του χωριού είναι η γιορτή του Αγίου Γεωργίου και το ετήσιο αντάμωμα του Δεκαπενταύγουστου, όπου προσφέρονται τοπικά εδέσματα συνοδεία χάλκινης μακεδονίτικης μπάντας και χορευτικών συγκροτημάτων της περιοχής.