Η Δόλιανη είναι ένα από τα Ζαγοροχώρια των Ιωαννίνων, χτισμένο σε υψόμετρο 920 μέτρων στα δυτικά του Άραχθου ποταμού και εντός του Εθνικού Πάρκου της Πίνδου, σε μια περιοχή κατάφυτη από πεύκα, έλατα, καρυδιές, πλατάνια και δρυς.
Το χωριό δημιουργήθηκε στα τέλη του 17ου αιώνα μετά τη διάλυση της Δελγίνας και αυξήθηκε με τη μετοίκηση κατοίκων του Νιάντοβου και του Βριζιατσάνου, το οποίο ερημώθηκε από την πανώλη, καθώς και των οικογενειών Βλάχων που κατοικούσαν διάσπαρτες στα πέριξ του χωριού. Επί Τουρκοκρατίας, η Δόλιανη ήταν αρχοντοχώρι της περιοχής με ανεπτυγμένο εμπόριο και όμορφα δίπατα και τρίπατα πετρόχτιστα αρχοντόσπιτα. Ήταν διαδεδομένη η καλλιέργεια του μεταξοσκώληκα, ενώ φημιζόταν για τα μήλα της.
Κατά την περίοδο της Γερμανικής κατοχής το χωριό κάηκε τρεις φορές ολοσχερώς, γι’ αυτό και έχει χαρακτηριστεί Μαρτυρικό χωριό.
Στο κέντρο της Δόλιανης δεσπόζει η πετρόχτιστη εκκλησία της Παναγίας της Θεοτόκου και το καμπαναριό της, η οποία χτίστηκε γύρω στο 1800. Την αλλοτινή αίγλη του χωριού θυμίζουν τα λίγα παλιά σπίτια, τα λιθόστρωτα, οι πέτρινες βρύσες και τα όμορφα πέτρινα γεφύρια που συνέδεαν παλιότερα τους συνοικισμούς.
Σήμερα η Δόλιανη έχει λιγοστούς μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι ασχολούνται με τη γεωργία, την κτηνοτροφία, τη μελισσοκομία και την υλοτομία.
Το καλοκαίρι το χωριό αποκτά ξανά ζωή από τους επισκέπτες και τους ξενιτεμένους κατοίκους. Κάθε χρόνο γίνονται πανηγύρια στις 29 Ιουνίου, των Δώδεκα Αποστόλων, και στις 20 Ιουλίου, του Προφήτη Ηλία. Την ημέρα της εορτής του Προφήτη Ηλία διατηρείται ακόμη το πατροπαράδοτο έθιμο του χωριού, όπου μετά το τέλος της εκκλησίας, όλοι οι χωριανοί, αλλά και οι επισκέπτες, με την συνοδεία παραδοσιακής μουσικής γλεντώντας και χορεύοντας επισκέπτονται τα σπίτια των εορταζόμενων, όπου αφού ευχηθούν συνεχίζουν να γλεντούν ασταμάτητα.