Χωριό και κοινότητα της επαρχίας Κυδωνίας. Βρίσκεται σε απόσταση 16χλμ. από τα Χανιά, σε υψόμετρο 20μ. και έχει σήμερα 400 περίπου κατοίκους. Τα κύρια προϊόντα του χωριού είναι το λάδι, τα πορτοκάλια, η σταφίδα και το κρασί.
Η ονομασία του χωριού οφείλεται, όπως υποστηρίζουν οι κάτοικοί του, στην αφθονία και στην ποιότητα των σιτηρών, που παράγει η περιοχή. Η παράδοση αναφέρει ότι ο καρπός των σιτηρών ήταν πολύ καλός και έλεγαν οι παλιότεροι: «αυτό το στάρι είναι μάλαμα». Από τη λέξη μάλαμα προήλθε η ονομασία Μάλεμε.
Μια δεύτερη εκδοχή υποστηρίζει ότι προέρχεται από τη λατινική λέξη mare = θάλασσα (κατά παραφθορά male), επειδή μπροστά στα όρια του χωριού το πέλαγος είναι ανοικτό.
Στον Basilicata αναφέρεται Malema, στον Barozzi Maleme και στον «Καστροφύλακα» Malemeet Venerocoti με 101 κατοίκους.
Στην κοινότητα Μάλεμε υπάγεται ο οικισμός Πύργος Ψηλόνερου.
Το χωριό υπήρχε από την αρχαία εποχή. Με τη σημερινή μορφή του πρέπει να κτίστηκε επί Ενετοκρατίας. Οι πρώτοι κάτοικοί του ήρθαν από τους Λάκκους της Κυδωνίας. Οι παλιότερες οικογένειες είναι οι Κατάκηδες, Παρασκάκηδες, Σαρρήδες.
Η παράδοση αναφέρει ότι όταν οι Κατάκηδες ήρθαν στο χωριό το βρήκαν ερειπωμένο και καταστρεμμένο από τους Τούρκους, οι οποίοι είχαν σκοτώσει όλους τους Έλληνες. Ένα παιδί σώθηκε, γιατί την ώρα του μακελειού βρισκόταν στη θάλασσα. Το παιδί αυτό έφυγε κρυφά από το χωριό και πήγε στο χωριό Βουκολιές.
Κοντά στο Μάλεμε υπήρχε προπολεμικά το αεροδρόμιο των Χανίων. Στη Μάχη της Κρήτης οι Γερμανοί έριξαν εκεί μεγάλο αριθμό αλεξιπτωτιστών και το κατέλαβαν.
Έξω από το χωριό υπάρχει γερμανικό νεκροταφείο, όπου είναι θαμμένοι 4.467 Γερμανοί.
Στη θέση Κουκάλες ανακαλύφθηκε θολωτός τάφος με τετράγωνο θάλαμο και στέγη ακανόνιστη, πυραμιδική. Ο τάφος έχει συληθεί, αλλά βρέθηκαν αρκετά όστρακα και δυο κυλινδρικοί σφραγιδόλιθοι, ο ένας από χαλκό, σπάνιο υλικό για τέτοιες κατασκευές και ο άλλος από αχάτη με παράσταση ελαφιού.
Στο Μάλεμε υπάρχουν οι εκκλησίες του Πέτρου και Παύλου, ο Άγιος Γεώργιος, η Αγία Μαρίνα και ο Άγιος Ιωάννης.
*Στοιχεία από 15ετή έρευνα, 1980-1995.