Αναλυόντας, Κύπρου
Ο Αναλυόντας ή Αναλιόντας, είναι ένα μικρό χωριό 350 περίπου κατοίκων, το οποίο βρίσκεται σε υψόμετρο 380 μέτρων, σε απόσταση 20 χιλιομέτρων, στα νότια της Λευκωσίας.
Κύριες καλλιέργειες είναι οι ελιές, τα σιτηρά, τα λαχανικά, οι αμυγδαλιές και άλλα οπωροφόρα δέντρα.
Ο Καταλυόντας ήταν ένας μικρός οικισμός, 1 χιλιόμετρο, νοτιοανατολικά του Αναλυόντα, όπου κατοικούσαν Τουρκοκύπριοι επί Αγγλοκρατίας, μεταξύ 1925 και 1959. Υπάγεται διοικητικά στον Αναλυόντα.
Το χωριό Αναλυόντας, βρίσκεται στην ευρύτερη περιοχή της Ταμασσού, το βασίλειο της οποίας σύμφωνα με τους αρχαιολόγους επεκτεινόταν μέχρι το Μαθιάτη στα ανατολικά και την Αγροκηπιά στα δυτικά. Σε λόφο, στα νοτιοανατολικά του χωριού, υπάρχει το μοναστήρι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ.
Οι εκδοχές αναφορικά με την ονομασία του χωριού ποικίλουν. Σύμφωνα με μια από αυτές, ο Αναλυόντας έλαβε το όνομά του από το ρήμα «αναλύω» γιατί κατά τους αρχαίους χρόνους και συγκεκριμένα κατά την περίοδο που ήκμασε στην περιοχή της Ταμασσού η επεξεργασία του χαλκού, η οποία υπήρχε στη περιοχή του χωριού εκτός από μεταλλεία χαλκού και χώροι όπου «αναλύονταν» μεταλλεύματα. Απόδειξη είναι το γεγονός ότι στα νότια του χωριού υπάρχουν μέχρι σήμερα σωροί πετρωμάτων, γνωστά ως «σκουρκά» και τα οποία είναι απομεινάρια της επεξεργασίας αυτής.
Σύμφωνα με άλλη εκδοχή ο «Αναλυόντας» ονομάστηκε έτσι από το Λέοντα. Υπήρχαν επί Ενετοκρατίας δύο φέουδα. Το ένα στον Αναλυόντα (Άνω – Λιόντα) και το άλλο στον Καταλυόντα (Κάτω – Λιόντα). Όπως είναι γνωστό, το λιοντάρι είναι το ζώο του Ευαγγελιστή Μάρκου, προστάτη των Ενετών, οι οποίοι το είχαν ως σύμβολο και οικόσημο. Στους Ενετικούς χάρτες που έγιναν γύρω στο 1500 μ.Χ. το χωριό είναι σημειωμένο με την ονομασία Anolido και Katolido.
Η περιοχή του κατοικήθηκε από τους αρχαιοτάτους χρόνους. Στην τοποθεσία «Κούρβελλος», στα νοτιοανατολικά του χωριού, η γαλλική αρχαιολογική αποστολή εντόπισε ευρήματα και εργαλεία της Νεολιθικής εποχής (4.800 π.Χ) (της ίδιας εποχής με τον οικισμό της Χοιροκοιτίας). Σήμερα δεν υπάρχει οικισμός, γιατί σύμφωνα με τα συμπεράσματα της αρχαιολογικής αποστολής ο χώρος χρησιμοποιούνταν ως προσωρινή κατοικία.
Στα χρόνια της Φραγκοκρατίας, αλλά και τη Βυζαντινή περίοδο, ο Αναλυόντας, ήταν ξακουστό χωριό για τα πολλά θαύματα του Αγίου Γεωργίου. Το εκκλησάκι του είναι σήμερα ερειπωμένο στον Καταλυόντα. Η θαυματουργή εικόνα του φυλασσόταν για μεγάλο χρονικό διάστημα στην εκκλησία της Αγίας Μαρίνας και αργότερα στην Αρχιεπισκοπή. Παλαιότεροι κάτοικοι μαρτυρούν ότι ο Τουρκοκύπριος μεγαλοκτήμονας Χιλμί Μπέης άναβε το καντήλι του Αγίου Γεωργίου. Κάτω από το ναΐσκο υπήρχε υπόγεια σήραγγα που οδηγούσε σε κρύπτη των Χριστιανών κατά τους διωγμούς.
