Οι Κουρούτες είναι χωριό και κοινότητα της επαρχίας Αμαρίου, του νομού Ρεθύμνου. Είναι κτισμένο στους δυτικούς πρόποδες του Ψηλορείτη σε υψόμετρο 510 μ., στην πλαγιά όπου σύμφωνα με τη μυθολογία οι Κουρήτες ιερείς της Ρέας, ανέθρεψαν τον Δία κρυφά από τον πατέρα του Κρόνο. Σήμερα κατοικείται από 250 άτομα που η κύρια απασχόληοή τους είναι η κτηνοτροφία.
Η ονομασία του χωριού, σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Ιωσήφ Χατζηδάκη, έχει σχέση με τους Κουρήτες.
Στην περιοχή πρέπει να υπήρχε οικισμός κατά τη ρωμαϊκή εποχή, γιατί κατά τις ανασκαφές που έγιναν το 1935 στην τοποθεσία Αμυγδαλές, ήρθαν στο φως ρωμαϊκά όστρακα. Ο οικισμός αυτός καταστράφηκε από τις κατολισθήσεις βράχων και χωμάτων του Ψηλορείτη.
Το χωριό με τη σημερινή του μορφή εμφανίζεται από τον 14ον αιώνα. Οι κάτοικοι του είναι γνήσιοι Κρήτες, που ήρθαν εδώ από άλλα χωριά της Κρήτης. Οι παλιότερες οικογένειες του χωριού είναι: οι Πλατύρραχοι, οι Καπελώνηδες και οι Στέφανακηδες.
Ένας θρύλος του χωριού αναφέρει ότι στη θέση Στήμονας, είναι θαμμένος ένας χρυσός αργαλειός μαζί με την υφάντρα του. Κάποια μέρα δε του Μάη κατά την ανατολή, ο ήλιος χτυπάει ακριβώς πάνω στο σημείο που βρίσκεται ο αργαλειός.
Επίσης λέγεται ότι στην τοποθεσία Φαράγγα, υπάρχει ένας ντόφκος (βάραθρο) που έχει βάθος πάνω από 200 μ. και στον οποίον, όποιος πέσει, δεν ξαναβγαίνει.
Το χωριό έχει και άλλο φαράγγι, πιο βαθύ από το προηγούμενο, που βρίσκεται στην τοποθεσία Πρινολάκι.
Την ύπαρξη του χωριού από τον 14ον αιώνα μαρτυρούν οι εκκλησίες Άγιος Μηνάς και Άγιος Τίτος. Κτίστηκαν τον 14ον αιώνα και οι δυο.
Ο Άγιος Μηνάς, έχει καταστραμμένες τοιχογραφίες. Η εκκλησία του Αγίου Τίτου ήταν ερημωμένη και αγνώστου αγίου. Το σημερινό της όνομα το έδωσαν οι κάτοικοι του χωριού. Βρίσκεται στην τοποθεσία Παρδί. Και οι δυο παραπάνω εκκλησίες ανακαινίσθηκαν από την κοινότητα Κουρουτών.
Άλλες εκκλησίες είναι του Ευαγγελισμού, σε επιγραφή που βρέθηκε αναφέρεται ότι κτίστηκε το 1856, και της Ανάληψης.
*Στοιχεία από 15ετή έρευνα 1980-1995.
Φωτογραφία: https://www.apopsilive.gr