H Γραβιά, γνωστή χάρη στην ηρωική νίκη του Οδυσσέα Ανδρούτσου και των συναγωνιστών του στη μάχη που έγινε στο χάνι της περιοχής στις 8 Μαΐου 1821, είναι χτισμένη στους πρόποδες του Παρνασσού από τη μεριά της Φωκίδας. Το χωριό βρίσκεται σε μια καταπράσινη περιοχή και περιβάλλεται από τα βουνά της Στερεάς Ελλάδας.
Στην αρχαιότητα η περιοχή της Γραβιάς αποτελούσε τμήμα της αρχαίας Δωρίδας, ενώ κοντά της ήταν χτισμένη μία από τις πόλεις της Δωρικής Τετράπολης, το Κυτίνιο ή η Ερινεός. Η Γραβιά αποτελούσε εκείνα τα χρόνια σημαντικό σημείο για την άμυνα της Φωκίδας και ιδιαίτερα των Δελφών, Εκεί, μάλιστα οι πρόμαχοι των Δελφών κατάφεραν να αποκρούσουν τους Γαλάτες, ενώ κατά τους Βυζαντινούς χρόνους ήταν η περιοχή όπου έγινε προσπάθεια αναχαίτισης των Γότθων του Αλάριχου Α΄ από τους Βυζαντινούς.
Η σημαντικότερη ιστορική στιγμή για τη Γραβιά διαδραματίστηκε στις 8 Μαΐου του 1821 όταν ο Οδυσσέας Ανδρούτσος με 120 συντρόφους του κλείστηκαν στο χάνι της περιοχής και αντιμετώπισαν με σθένος τα στρατεύματα του Ομέρ Βρυώνη γράφοντας μία από τις πιο ηρωικές νίκες της Επανάστασης και αναπτερώνοντας το ηθικό των επαναστατημένων Ελλήνων. Το θρυλικό χάνι κατέρρευσε προς το τέλος της δεκαετίας του 1990 αλλά σήμερα βρίσκεται στη θέση του ένα πιστό αντίγραφο με όλους τους χώρους που διέθετε το αυθεντικό χάνι μεταφέροντας στον επισκέπτη την εικόνα εκείνη της εποχής. Στο κτίριο στεγάζεται Μουσείο και υπάρχει αίθουσα προβολής της αναπαράστασης της μάχης. Κάθε χρόνο στις 8 Μαΐου πραγματοποιούνται στον χώρο πανηγυρικές εκδηλώσεις μνήμης.
Στο κέντρο της Γραβιάς δεσπόζει η προτομή του Οδυσσέα Ανδρούτσου ως ελάχιστος φόρος τιμής προς τον αρχηγό της θρυλικής μάχης που διεξήχθη στην περιοχή.
Σε απόσταση 8 περίπου χιλιομέτρων από τη Γραβιά βρίσκεται το Vagonetto, ένα μεταλλευτικό πάρκο, μοναδικό στην Ελλάδα, που προσφέρει μια αξέχαστη επίσκεψη στις παλιές υπόγειες στοές του μεταλλείου και την παρακολούθηση της διαδικασίας εξόρυξης του βωξίτη.
Ξεχωριστό φυσιολατρικό αξιοθέατο της περιοχής αποτελεί και η μαγευτική «Νεραϊδοσπηλιά» η οποία κοσμείται με υπέροχους σταλακτίτες και σταλαγμίτες σε μοναδικούς συνδυασμούς σχημάτων.
Φωτό: https://onparnassos.gr/