Το Εξωχώρι (ή Ξεχώρι) είναι παραδοσιακό χωριό της Μεσσηνιακής Μάνης, χτισμένο στους νοτιοδυτικούς πρόποδες του Ταϋγέτου, σε υψόμετρο 500 μέτρων. Βρίσκεται σε απόσταση 8 χιλιομέτρων από την Καρδαμύλη και έχει περίπου 200 κατοίκους.
Από την περιοχή του χωριού που ονομαζόταν παλιότερα Ανδρουβίστα περνούσε η «Βασιλική οδός» που συνέδεε την Καρδαμύλη με τη Σπάρτη και τον Μυστρά. Η πρώτη αναφορά ως Ανδρουβίστα γίνεται το 1278 σε έγγραφο Ενετικού δικαστηρίου, ενώ υπάρχει και σε κατάσταση με τα χωριά που διέθεταν ενόπλους για τυχόν επαναστατική επίθεση, η οποία δόθηκε το 1465 από τον Πέτρο Μέδικο.
Στους Μεσαιωνικούς χρόνους αλλά και επί Τουρκοκρατίας ήταν έδρα Επισκοπής με 100 εκκλησίες, ενώ υπήρξε και έδρα Καπετανίας με σπουδαίους καπετανέους, όπως τον δεύτερο Μπέη της Μάνης, Μιχαήλ Τρουπάκη.
Οι κάτοικοι το 1571 πήραν μέρος στην εξέγερση των Μελισσηνών, όπως και σ’ αυτήν του 1605, ενώ το 1821, υπό το Παναγιώτη και Διονύση Τρουπάκη πολέμησαν 800 ένοπλοι και άλλοι 300 υπό το Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Πήραν μέρος σε μάχες στην Καλαμάτα, στην Καρύταινα, όπου σκοτώθηκε ο Π. Φασέας γαμπρός του Μούρτζινου, αλλά και στη Βασιλική, όπου εμπόδισαν τον Ιμπραήμ να προχωρήσει προς τη Μάνη.
Απομεινάρια της εποχής των καπεταναίων είναι οι πύργοι που στέκουν μέχρι σήμερα στην περιοχή με σημαντικότερο τον Πύργο Κιτρινιάρη που χτίστηκε γύρω στο 1786 και αποτελεί δείγμα οχυρωμένης κατοικίας του 18ου αιώνα, γι’ αυτό και έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο.
Στο κτίριο του παλιού δημοτικού σχολείου λειτουργεί το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Εξωχωρίου που φιλοξενεί αντικείμενα της λαογραφικής παράδοσης του τόπου, όπως παραδοσιακές φορεσιές, υφαντά, εργαλεία, όπλα, παλαιά νομίσματα. Στο μουσείο έχει παραχωρηθεί και το παλαιό ελαιοτριβείο Κουμουτσέα, όπου ο επισκέπτης μπορεί να μάθει πώς δούλευε όταν ήταν ενεργό.
Το Εξωχώρι, χτισμένο στο χείλος του φαραγγιού του Βυρού, αποτελεί αφετηρία πολλών περιπατητικών διαδρομών και δραστηριοτήτων. Στην περιοχή φύονται περισσότερα από εφτακόσια είδη φυτών, ενώ το φυσικό οικοσύστημα αποτελεί ιδανικό καταφύγιο για σπάνια είδη άγριων πουλιών και ζώων.
Φωτό: https://messinia.mobi/