Το Αρκαλοχώρι είναι ένας μεγάλος ημιορεινός οικισμός, χτισμένος στο κέντρο του νησιού, κοντά στα όρια της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου με την Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου. Απέχει 30 περίπου χιλιόμετρα από το Ηράκλειο, είναι έδρα του Δήμου Μινώα Πεδιάδας και διαθέτει όλες τις υποδομές ενός μοντέρνου οικισμού, καθώς έχει σχολεία όλων των βαθμίδων και αποτελεί έδρα όλων των Δημοσίων Υπηρεσιών. Οι κάτοικοι του Αρκαλοχωρίου ασχολούνται εκτός από το εμπόριο και τις επιχειρήσεις, με τις καλλιέργειες, κυρίως δημητριακών, σταφίδας και ελαιολάδου.
Η ονομασία του Αρκαλοχωρίου έχει αποδοθεί στην ύπαρξη πολλών αρκάλων, δηλαδή ασβών, στην περιοχή, οι οποίοι έχουν δημιουργήσει τις αρκαλότρυπες ή αρκαλιές, μικρά σπήλαια και τρύπες όπου έβρισκαν καταφύγιο. Ίσως όμως η πραγματική προέλευσή του τοπωνυμίου οφείλεται στον Αρκολέοντα, ένα από τα δώδεκα αρχοντόπουλα του Βυζαντίου που μοιράστηκαν την Κρήτη.
Η πρώτη αναφορά του οικισμού ως Αρκαλοχώρι γίνεται σε έγγραφο του 1394 από το βενετικό αρχείο του Duca di Candia και με το ίδιο όνομα καταγράφεται στις ενετικές απογραφές, ως οικισμός που ανήκε στην Castellania Belvedere. Το 1583 είχε 160 κατοίκους, ενώ το 1881 απογράφηκαν 109 Χριστιανοί και 103 Τούρκοι. Στη συνέχεια, ήταν ένα από τα λίγα χωριά της Κρήτης που γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη και δεκαπλασιασμό του πληθυσμού του μεταξύ των ετών 1900 και 1981.
Στην ευρύτερη περιοχή του Αρκαλοχωρίου έχει βρεθεί μία μινωική πόλη και ένα μικρό ανάκτορο, στη θέση Γαλατιανή Κεφάλα, ενώ στη θέση Προφήτης Ηλίας, πάνω από το Αρκαλοχώρι, υπάρχει ένα σπήλαιο που αποτελούσε κατά την αρχαιότητα χώρο λατρείας. Δίπλα του έχουν εντοπιστεί ίχνη ελληνιστικού οικισμού.
Ανάμεσα στις παλιές εκκλησίες του Αρκαλοχωρίου ξεχωρίζει το εκκλησάκι που βρίσκεται λίγο έξω από το χωριό. Είναι αφιερωμένο στον Μιχαήλ Αρχάγγελο και διαθέτει αξιόλογες τοιχογραφίες του 14ου-15ου αιώνα. Ενδιαφέρον έχει και η ιδιωτική συλλογή έργων λαϊκής τέχνης του γιατρού Στ. Κουτεντάκη.
Κάθε Σάββατο γίνεται στο κέντρο του χωριού παζάρι που έχει τις ρίζες του στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και είναι φημισμένο σε όλο το νησί. Επίσης, κάθε χρόνο, τις τελευταίες μέρες του Αυγούστου διοργανώνεται στο Αρκαλοχώρι Γεωργική και Εμπορική Έκθεση με συμμετοχή μεγάλου αριθμού επιχειρήσεων και υπηρεσιών. Η Έκθεση είναι πόλος έλξης πολλών επισκεπτών από ολόκληρη την Κρήτη και συμβάλλει ουσιαστικά στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη της περιοχής.
Στις 27 Σεπτεμβρίου 2021, το Αρκαλοχώρι βρέθηκε στο επίκεντρο ισχυρότατου σεισμού μεγέθους 6 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ που άφησε πίσω του έναν νεκρό και εκτεταμένες καταστροφές σε κτίρια του οικισμού.
Φωτό: https://www.cretanbeaches.com/