Η Οκτωνιά βρίσκεται στη κάτω πλευρά του κόλπου της Κύμης, στην κεντρο-ανατολική Εύβοια και αποτελείται από τέσσερις συνοικίες: τα Αλώνια, το Πανοχώρι, το Κατοχώρι και την Παναγιά. Το μεγαλύτερο μέρος της είναι περικυκλωμένο από πλατάνια, καρυδιές, κουτσουπιές και διάφορα άλλα δέντρα. Ο πληθυσμός του χωριού κατά την απογραφή του 2011 ήταν 485 κάτοικοι.
Η περιοχή του χωριού είχε κατοικηθεί από την αρχαιότητα και πολλοί μελετητές την ταυτίζουν με την αρχαία Οιχαλία, στην οποία αναφέρεται ο Στράβων. Γύρω στα τέλη της βυζαντινής περιόδου, οι κάτοικοι του χωριού που βρισκόταν κάτω από το βουνό Καλλιμάνι, ενώ ήταν σε ένα γλέντι όπως αναφέρει η παράδοση, δέχτηκαν επίθεση από πειρατές, πιάστηκαν αιχμάλωτοι και μεταφέρθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής. Μια γυναίκα, όμως, η οποία ίσως είχε πληροφορηθεί το σχέδιο των πειρατών να επιτεθούν, πήρε τις οκτώ της κόρες και κατέφυγαν στη ρίζα του βουνού μέσα σε μια ρεματιά που καλυπτόταν από πυκνό δάσος, στη σημερινή συνοικία Πανοχώρι. Το χωριό που δημιουργήθηκε γύρω στο 1420, ονομάστηκε Οκτωνέες και αργότερα Οκτωνιά από τις εννέα νέες που σώθηκαν από τους πειρατές.
Κατά την Επανάσταση του 1821 οι Οκτωνιάτες αντιστάθηκαν με σθένος στους Τούρκους με συνέπεια να ζήσουν πολλά δεινά, όπως την πολιορκία του Κάστρου, σφαγές, βασανιστήρια, καταστροφές και ατιμώσεις. Το ίδιο θάρρος και πατριωτισμό επέδειξαν και αργότερα στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους και στη Μικρασιατική Εκστρατεία.
Στις γραφικές συνοικίες της Οκτωνιάς βρίσκονται διάσπαρτες περίτεχνα διακοσμημένες βρύσες και πολλά εκκλησάκια, αρκετά εκ των οποίων χρονολογούνται από τον 15ο και 16ο αιώνα. Σημαντικό θρησκευτικό και ιστορικό μνημείο είναι το μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου Καταρράκτη το οποίο κατά την Επανάσταση του 1821 αποτελούσε φυτώριο αγωνιστών και τροφοδοτούσε από τη θάλασσα του Μαρκουρίου τα ελληνικά επαναστατικά πλοία. Η δράση αυτή του μοναστηριού οδήγησε στον ανασκολοπισμό (παλούκωμα) του Ηγούμενου Παΐσιου από τους Τούρκους. Ο ναός, ο οποίος έχει εξαίρετες αγιογραφίες του 1600 με πλούσια θεματογραφία και πρωτότυπες χρωματικές συνθέσεις, έχει χαρακτηριστεί από το 1921 Προέχων Μνημείο του Κράτους.
Αξιοθέατο του χωριού αποτελεί και το Κάστρο που σώζεται πάνω από το χωριό, χτισμένο σε βραχώδες ύψωμα. Είχε οπτική επαφή με όλα τα κάστρα της περιοχής που λειτουργούσαν ως φρικτοριακοί σταθμοί επικοινωνίας με το άναμμα δαυλών στις κορυφές τους. Στο κάστρο αυτό κατέφυγαν οι Οκτωνιάτες στην αρχή της Επανάστασης του 1821 για να αντιμετωπίσουν την οργή του Πασά της Καρύστου Οντάμπαση. Στο μέσο του Κάστρου είναι χτισμένη η εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος και δίπλα της ένα πηγάδι που συγκέντρωνε τα βρόχινα νερά για τις ανάγκες των πολιορκημένων. Πολύ κοντά στο κάστρο βρίσκεται ένα σπήλαιο, βάθους 4 μέτρων στο οποίο έχουν βρεθεί όστρακα, πιθανότατα από τους προϊστορικούς χρόνους. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην ευρύτερη περιοχή της Οκτωνιάς, στον ορεινό όγκο του βουνού Καλλιμάνι, υπάρχουν πολλά ακόμα σπήλαια.
Στην έκταση της Οκτωνιάς περιλαμβάνεται παράκτια ζώνη 10 χιλιομέτρων με αρκετές ωραίες παραλίες μεταξύ των οποίων η Μουρτερή και ο Άγιος Μερκούριος.
Φωτό: https://oktonia.weebly.com/