Χουλιαράδες Ιωαννίνων

 

 

Οι Χουλιαράδες είναι ορεινό χωριό χτισμένο σε υψόμετρο 1.000 έως 1.150 μέτρων στις πλαγιές των Τζουμέρκων, στα νoτιοανατολικά του Νομού Ιωαννίνων. Διοικητικά ανήκουν στον Δήμο Βορείων Τζουμέρκων και απέχουν 32 χιλιόμετρα από τα Ιωάννινα. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ο πληθυσμός τους είναι 140 μόνιμοι κάτοικοι, οι οποίοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία και την μικρής κλίμακας γεωργία.

Το χωριό πήρε το όνομά του από το κοχλιάριον, δηλαδή το κουτάλι, καθώς οι κάτοικοι ασχολούνταν τα παλιότερα χρόνια με την κατασκευή ξύλινων οικιακών σκευών και χουλιαριών. Με το πέρασμα των χρόνων οι κάτοικοι των Χουλιαράδων ασχολήθηκαν πολύ με το μαστόρεμα με πέτρα, υλικό σε αφθονία στην περιοχή της Ηπείρου, και το χωριό έγινε γνωστό μαστοροχώρι. Οι άριστοι αυτοί σμιλευτές της πέτρας, άφησαν δείγματα γραφής στο χωριό αλλά και σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Κατασκεύασαν διαφόρων τύπων έργα, εκκλησίες, γεφύρια, καμπαναριά, σχολεία, δημόσια κτήρια, κατοικίες, νερόμυλους, τοίχους υποστήριξης οδοποιίας και άλλα. Από επιγραφή μάλιστα ενός κτίστη-πετρά με χρονολογία του 1411 που βρέθηκε στην εκκλησία των Ταξιαρχών του Κατσικά Ιωαννίνων και η οποία αναγνωρίστηκε ως βυζαντινή από αρχαιολόγους, συμπεραίνεται πως στο χωριό υπήρχε ζωή πριν από αυτή τη χρονολογία. Η επιγραφή γράφει: «Δημήτρης Αναγνώστης 1411 εκ κώμης Χουλιάρ».

Στο χωριό υπάρχουν εξαίρετα δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, όπως οικίες, πέτρινα πηγάδια και αλώνια, νερόμυλοι, οι τρεις βρύσες στην κεντρική πλατεία και το γεφύρι του Λέσια. Ξεχωρίζει ο Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής χτισμένος το 1745, από Γκουριώτες μαστόρους, δίπλα στην κεντρική πλατεία του χωριού και στην κορυφή μικρού δασωμένου λόφου. Το καθολικό είναι τρίκλιτη βασιλική με δύο εσωτερικούς τρούλους. Ο κυρίως ναός χρονολογείται, σύμφωνα με επιγραφή που υπήρχε στο υπέρυθρο της μεσαίας πόρτας, το 1804.  

Στο χωριό, το 1933, βρέθηκαν από κάτοικο, σε ανασκαφέντα τάφο, 29 αρχαία αργυρά νομίσματα, ενώ στον τον κάμπο των Χουλιαράδων βρέθηκε μια πήλινη υδρία που χρονολογήθηκε μεταξύ 600 – 500 π.Χ., η οποία βρίσκεται στο αρχαιολογικό μουσείο Ιωαννίνων.

Το χωριό διαθέτει έντονη τραγουδιστική παράδοση με μεγάλο αριθμό τραγουδιών τα οποία τραγουδούν οι κάτοικοι μέχρι και σήμερα ανάλογα την περίσταση. Κομμάτι της παράδοσης αυτής έχει ηχογραφηθεί από το Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο της Μέλπως Μερλιέ το 1930.

Στις 20 Ιουλίου το χωριό εορτάζει στην εκκλησία του Προφήτη Ηλία, με ημερήσιο γλέντι μετά την Λειτουργία, ενώ τριήμερος είναι ο εορτασμός για την Γέννηση της Θεοτόκου στις 8 Σεπτεμβρίου. Ένα από τα ιδιαίτερα έθιμα των Χουλιαράδων είναι οι κύκλες ή καγκελάρι ή καγκἐλι που γίνεται κάθε χρόνο στις 9 Σεπτεμβρίου, τρίτη μέρα του τοπικού πανηγυριού, στην κεντρική πλατεία του χωριού.

 

 

Φωτό: https://www.greece.com/photos/destinations/Epirus/Ioannina/Village/Chouliarades/ (by Paris Koligiotis)