Άγιος Ανδρέας Ρεθύμνου

Οικισμός της επαρχίας Ρεθύμνης που υπάγεται στην κοινότητα Γωνιάς. Βρίσκεται σε υψόμετρο 135 μ. κι έχει σήμερα 130 κατοίκους. Το όνομα του προέρχεται από την ομώνυμη εκκλησία του.

Στον Άγιο Ανδρέα σώζονται ενετικά χτίσματα με καμάρες στις αυλόπορτες, που πιστοποιούν την ύπαρξη του κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας.

Το 1769, ο οικισμός κάηκε από τους Τούρκους κι έγινε Τουρκοχώρι. Η εκκλησία του Αγίου Ανδρέα μετατράπηκε σε τζαμί, γεγονός με το οποίο συνδέεται η εξής πα­ράδοση: Όταν χτιζόταν το τζαμί, ένα εικόνισμα που το έπαιρναν έξω από το χωριό, βρισκόταν την επόμενη μέρα στην εκκλησία. Οι Τούρκοι το έριξαν σε θημωνιές, για να το κάψουν, αλλά το εικόνισμα δεν καιγόταν. Τελικά οι ίδιοι το έχτισαν στον τοίχο και τέλειωσαν το τζαμί. Όταν το 1930 οι Χριστιανοί ξανάχτιζαν τον Άγιο Ανδρέα, βρήκαν το εικόνισμα, που τώρα πια βρίσκεται μέσα στην εκκλησία.

Οι Τούρκοι έφυγαν γύρω στα 1910 και στον Άγιο Ανδρέα εγκαταστάθηκαν οι Σκουλούδηδεςαπ’ το Ρέθυμνο, οι Χουρδάκηδες απ’ τους Μαργαρίτες Μυλοποτάμου, οι Γιαννάδες απ’ το Ροδάκινο, οι Ριτζάκηδες απ’ το Ασκύφου Σφακίων και οι Φραδέλλοι από την Ανώπολη Σφακίων, Το 1924 ήρθαν και πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, απ’ τους οποίους μόνο η οικογένεια των Γιαννούληδων παραμένει στον Άγιο Ανδρέα.

 

* Στοιχεία από 15ετή έρευνα 1980-1995.