Αγία Βαρβάρα Ηρακλείου

Η Αγία Βαρβάρα θεωρείται ως το μέσο σημείο, το «φάλι της Κρήτης». Απλώνεται κατά μήκος του δρόμου που ενώνει το Ηράκλειο με τη δυτική Μεσαρά. Απέχει περίπου 30 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο και αποτελεί σταυροδρόμι για τις νότιες πλαγιές του Ψηλορείτη.

Σύμφωνα με την παράδοση, δύο παπάδες ξεκίνησαν, ο ένας από τη Σητεία και ο άλλος από τα Χανιά, για να μοιράσουν την Κρήτη και συναντήθηκαν στην Αγία Βαρβάρα. Κουρασμένοι από το περπάτημα κάθισαν να ξεκουραστούν και ο ένας παπάς πέταξε το καλυμμαύχι στο χώμα, λέγοντας: «επαέ είναι το κέντρο της Κρήτης, επαέ είναι το φάλι της Κρήτης, επαέ βάνω κι εγώ το σύνορο». Το καλυμμαύχι έγινε μεγάλος βράχος. Εκεί, στην είσοδο του χωριού, χτίστηκε το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία για να ορίζει το μέσο σημείο της Κρήτης.

Πιθανολογείται ότι η περιοχή του χωριού κατοικείται από τη Μινωική εποχή. Η πρώτη αναφορά στο χωριό είναι από τον Fr. Barozzi, το 1577. Το 1671 παραχωρήθηκε ως δώρο στον Κιουπρουλή Αχμέτ Πασά, ο οποίος με τη σειρά του το παραχώρησε στο Βεζίρ Τζαμί του Χάνδακα, τον σημερινό Άγιο Τίτο. Το 1823 οι κάτοικοι εγκατέλειψαν το χωριό επειδή στρατοπέδευσε εκεί ο Χουσεΐν Μπέης με τον στρατό του για να καταπνίξει την επανάσταση στην περιοχή. Το χωριό καταστράφηκε από τους Τούρκους το 1866. Πολλοί κάτοικοι του χωριού συμμετείχαν στους αγώνες για την απελευθέρωση παίρνοντας μέρος σε πολλές μάχες. Ξεχωριστή δράση είχαν ο αντάρτης Καμπιτομαθιός, ο οποίος σκοτώθηκε το 1827 στη μάχη του Φαλήρου όπου αγωνιζόταν στο πλευρό του Γεώργιου Καραϊσκάκη, ο Καμπιτονικολής που πιάστηκε αιχμάλωτος το 1825 στη μάχη της Σφακτηρίας και πέθανε στις φυλακές της Αιγύπτου και ο οπλαρχηγός Καμπιτογιάννης, συνεργάτης του καπετάν Μιχάλη Κόρακα, του περίφημου Κρητικού αγωνιστή.

Κατά τη διάρκεια της Κατοχής εγκαταστάθηκε στην Αγία Βαρβάρα για ενάμιση χρόνο μονάδα πεζικού του γερμανικού στρατού, ενώ εκεί λειτουργούσε η μεγαλύτερη νοσοκομειακή μονάδα των Βαλκανίων για την περίθαλψη των Γερμανών τραυματιών. Για τη μεταφορά των τραυματιών είχε κατασκευαστεί αεροδρόμιο για μικρά αεροσκάφη.

Κεντρική εκκλησία του χωριού είναι η Αγία Βαρβάρα από την οποία πήρε και το όνομα του. Επίσης, έχει πολλές βυζαντινές εκκλησίες, όπως του Προφήτη Ηλία, του Αγίου Ιωάννη, του Αγίου Γεωργίου και της Αγίας Πελαγίας στο κοιμητήριο του χωριού.

Η Αγία Βαρβάρα φημίζεται για τα λαχανικά του και κυρίως για τα λάχανα, ενώ οι κάτοικοι ασχολούνται επίσης με την ελαιοκομία και την αμπελουργία.

Στο χωριό λειτουργεί ο γυναικείος συνεταιρισμός Εργάνη, όπου κατασκευάζονται παραδοσιακές κρητικές φορεσιές. Το μεγάλο γλέντι της Αγίας Βαρβάρας γίνεται στη γιορτή της πολιούχου του στις 4 Δεκεμβρίου, ενώ ο πολιτιστικός σύλλογος διοργανώνει εκδηλώσεις στις Απόκριες και στις αρχές Ιουλίου με παραδοσιακή κρητική μουσική στην πλατεία του χωριού.

Φωτό: https://el.wikipedia.org/ (από C messier )