Αγία Παρασκευή Αμαρίου

Το χωριό Αγία Παρασκευή ανήκει στην επαρχία Αμαρίου του νομού Ρεθύμνου, απ’ το οποίο απέχει 59 χμ. Βρίσκεται σε υψόμετρο 170 μ. Σήμερα κατοικείται από 120 άτομα, τα οποία ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Τα κυριότερα προϊόντα που παράγουν είναι οι ελιές, τα χαρούπια και τα σιτηρά.

Το όνομα του χωριού οφείλεται στην ομώνυμη βυζαντινή εκκλησία Αγία Παρα­σκευή που υπάρχει ακόμη και σήμερα, και που χρονολογείται το 15ο αιώνα.

Από τις εκκλησίες που υπάρχουν στο χωριό, υπολογίζεται ότι αυτό κτίστηκε το 12ο αιώνα. Όμως, επειδή στα κτήματα γύρω απ’ αυτό βρέθηκαν τάφοι και αγγεία, που ανήκουν στη μινωική εποχή, υποστηρίζεται ότι μπορεί να υπήρχε από τότε.

Οι κάτοικοι της Αγίας Παρασκευής, όπως και πολλών άλλων χωριών της Κρήτης, εί­ναι γνήσιοι Κρητικοί, που ήρθαν εδώ από τα Σφακιά και άλλα γειτονικά χωριά.

Οι παλιότερες οικογένειες του χωριού είναι οι Μολιαροί, οι Γιασαφάκηδες, οι Παπουτσάκηδες, οι Κανάκηδες, οι Καλογεράκηδες, οι Τζεκάκηδες. οι Παττακοί και οι Τρουλινοί.

Επί Τουρκοκρατίας στην περιοχή εγκαταστάθηκαν πολλοί Τούρκοι, γιατί ο τόπος ήταν πεδινός και εύφορος. Οι αγάδες που έζησαν εδώ, ήταν οι πιο σκληροί και οι πιο πλούσιοι όλης της Κρήτης. Η ονομασία της περιοχής τότε ήταν Μεξαριά (τουρκική λέξη).

Στη θέση Σπορέ υπάρχει ένα σπήλαιο που χρησίμευε σαν καταφύγιο για τα γυναι­κόπαιδα τον καιρό της Τουρκοκρατίας και για τους αντάρτες τον καιρό της Γερμανι­κής Κατοχής. Σ’ ένα άλλο σπήλαιο στις τοποθεσίες Ασπαλσθόκαμποι και Αμύγδαλο ντόπιοι κάτοικοι έκρυψαν τον στρατηγό Κράιπε για είκοσι μέρες και από ‘κει τον φυγάδεψαν στην Μ.Ανατολή.

Στη Μάχη της Κρήτης 15 κάτοικοι του χωριού πολέμησαν για την ελευθερία της. Ελλάδας.

Στο χωριό εκτός από την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, σώζεται και η βυζαντινή εκκλησία της Παναγίας (Κοίμηση της Θεοτόκου) που είναι παλιότερη και έχει αξιόλο­γες τοιχογραφίες ανάμεσα στις οποίες και μια του Ευαγγελισμού. Κτίστηκε το 1516 από τον παπα-Καλλέργη και τη γυναίκα του που είναι απόγονοι της βυζαντινής οικο­γένειας των Καλλέργηδων.

 

* Στοιχεία από 15ετή έρευνα 1980-1995.